Witam!Od pewnego czasu jestem posiadaczem miesięcznika Morze dosyć starego bo z lat 70tych:) i co w nim znalazłem otuż artykuł o podwodnych lotniskowcach.Poruszony został temat między innymi okrętów IXD2 i ich wiropłatów Bachstelze Fa-330.Zdanie jedno -"pomimo wyprodukowania 100 FA-330 wiadomo tylko o jednym praktycznym zastosowaniu tego wiropłata przez U-861 na wodach Madagaskaru".Czy tak było naprawde ?Wzmianki o tym wiropłacie nieznalazłem w historii U-861 lecz istotnie był on na patrolu blisko Madagaskaru.Okręt Oestena był jedynym który go użył bojowo?

Witam !

W drugiej połowie 1942 r. pierwsze próby z użyciem wiatrakowca Fa 330 Bachstelze odbyły się na pokładzie U 523 (typ IXC). Ćwiczenia te odbywały się na Bałtyku, gdzie U-Boot ten wchodził w skład 4 flotylli szkolnej (4. Unterseebootsflottille Stettin).

Z początkiem 1943 r. B.d.U. wydało rozkaz o skierowaniu tego wiatrakowca do użycia operacyjnego przez U-Booty operujące na wodach południowego Atlantyku oraz O. Indyjskim. Ponieważ Fa 330 dawał duże echo na ekranie radaru, nie nadawał się do zastosowania na wodach płn. Atlantyku.

Pierwsze bojowe użycie tego wiatrakowca nastąpiło przez U-177 (typ IXD-2, Gysae)
podczas 2 patrolu (01.04.'43 r. do 01.10.'43 r.) - wiatrakowiec był wykorzystywany podczas tego patrolu aż 30 razy, ale podczas jego użyciu udało się jedynie wypatrzeć mały grecki parowiec Efthalia Mari (4200 BRT). Łącznie podczas tego patrolu Gysae zatopił 6 statków, w tym tylko jeden został dostrzeżony przy wykorzystaniu wiatrakowca.
Jak opisał to Gysae, użycie tego wiatrakowca, które miało potencjalnie pomóc w dostrzeżeniu ewentualnych celów, przynosiło wręcz odwrotny skutek – czas potrzebny na wypuszczenie i sprowadzenie na pokład Fa 330 często pozwalał wypatrzonemu statkowi oddalić się skutecznie na tyle, że podjęty pościć za nim był już nieskuteczny.

Inne użycie wiatrakowca miało miejsce na U 862 (typ IXD-2, Timm) i to na wodach płn. Atlantyku podczas swego 1 patrolu (03.06.'44 do 09.09.'44 r.). U-Boot ten miał z Kiel udać się bezpośrednio do Georgetown (obecnie Penang), ale awarie zmusiły go do powrotu do Narviku i dokonania tam napraw. Po wypłynięciu z Narviku (03.06.'44 r.) Timm trzymał się granicy paku lodowego, by Cieśniną Duńską przedostać się na Atlantyk (Timm był uważany za weterana działań U-Bootów w Arktyce i jak mało kto doskonale znał warunki nawigacyjne panujące na tych wodach o wszystkich porach roku) – ponieważ podczas tego przejścia były gęste mgły, Timm wysłał w górę Bachstelze (pilotował go lekarz okrętowy Jobst Schäfer), który z ponad ławic mgły pomagał przeprowadzić okręt przez przesmyki na otwarty ocean. Timm kilkukrotnie korzystał z pomocy wiatrakowca na O. Indyjski, ale jego użycie nie przyczyniło się w znaczący sposób do zlokalizowania celów ataku – alianckich statków.

Z wiatrakowcem z U 862 wiąże się sprawa jego demontażu przez Dommesa z U 178 (typ IXD-2) i przeniesienia do na swój U-Boot. Drugi taki wiatrakowiec z U 196 (typ typ IXD-2, Kentrat) Dommes pozyskał z tego okrętu i chciał oba wiatrakowce wymienić na japoński mały samolot rozpoznawczy Reisui (wodnosamolot) w miejsce spalonego Arado Ar 196, by japońskim samolotem wzmocnić mały zespół rozpoznawczy dla U-Bootów.

Kolejnym U-Bootem, jaki podczas patroli na O. Indyjskim użył wiatrakowca Fa 330 Bachstelze był U 861 (typ IXD-2, Oesten) podczas swego 1 patrolu (20.04.'44 r. do 23.09.'44 r.) przy jego pomocy wypatrzył 05.09.'44 r. gracki parowiec Ioannis Fafalios (5700 BRT), którego zatopiono. Wcześniej, podobnie jak Gysae, Oesten także za pomocą wiatrakowca zlokalizował inny statek, jednak czas na ściągnięcie i demontaż tego urządzenia pozwoliło niedoszłej ofierze bezpiecznie się oddalić.

Znam zatem tylko 5 przypadków bojowego użycia [b]Fa 330 Bachstelze]/b] : U 177, U 178, U 196, U 861 i U 862.
Nie podejmuję się określić, że są to jedyne potwierdzone przypadki – by można było tak stwierdzić, trzeba by było, jak radził SnakeDoc (w przypadku operacji Paukenschlag) "przetrzepać" KTB B.d.U. i sprawdzić czy dla działań U-Bootów na O. Indyjskim są zapisy mówiące o użyciu tego urządzenia dla poszczególnych okrętów.

Wielkie dzięki za te informacje:).Z tego co widac to pożytek z tych wiropłatów nie był duży choć pomysł nie był zły to miał wady-zbyt powolne ściągnięcie z powrotem na pokład uboota wiropłata.A więc wymienione przez ciebie ubooty to te jedyne które posiadały ten sprzęt latający?:)

Witam !

Mam jeszcze nie do końca sprawdzone informacje o U 171 i U 852, ale to zrobię już po powrocie z majówki.

Witam !

Odnośnie U 852 : w dniu jego zatopienia (03.05.'44 r.) na płyciznach M. Arabskiego (wschodnie wybrzeża Somalii) Brytyjczycy z zasobnikach tego U-Boota znaleźli kompletny wiatrakowiec, który jeszcze nie był nigdy użyty bojowo.
Było to pierwsza informacja o tego typu wiatrakowcach, jaką posiedli alianci – przypadek sprawił, że pozyskali nienaruszony i kompletny wiropłat.

Czyli jaki był pożytek z owego wynalazku czy znacząco poprawiał wykrywanie statków handlowych wroga?bynajmniej dostrzeżenie takiego małego wiropłata było niemożliwe z daleka a pilot polegał tylko na własnym wzroku?

Witam !

Operacyjne wykorzystanie wiropłatu - zestawiając ilość patroli wszystkich tych U-Bootów, które posiadały go na swoim wyposażeniu z jego wykorzystaniem bojowym, nie było imponujące. Praktyka pokazała, że część dostrzeżonych statków zdążyła się bezpiecznie oddalić. Operator wiatrakowca do łączności z okrętem miał do dyspozycji telefon (przewód telefoniczny miał możliwość rozwijania się na taką długość jak lina holownicza), natomiast obserwacja horyzontu była standardowa - wzrok (w przypadku parowców obserwator miał ułatwienie w postaci smugi dymu, która jest przeważnie dobrze widoczna z każdej odległości przy dobrej pogodzie - brak zachmurzenia lub wysoki pułap chmur) oraz pozostające na wyposażeniu wacht obserwacyjnych lornety, którą obowiązkowo otrzymywał także operator wiatrakowca.

Pomysł z zastosowaniem wiatrakowca Fa 330 Bachstelze jest tylko jednym z wielu przykładów na dużą inwencję personelu ze sztabu B.d.U., który miał wiele niekonwencjonalnych pomysłów na poprawienie możliwości operacyjnych i bojowych U-Bootów w zależności od ich typów i rejonów działania, chociaż jak pokazała praktyka a także realia i możliwości zastosowania tych innowacji, nie zawsze oczekiwania z nimi związane wydatnie poprawiały bojowy potencjał U-Bootów.
Nie mniej jednak jest to także przykład na to, że sztab Dönitza nigdy nie poprzestawał na uzyskanym status quo i ciągle poszukiwał nowych rozwiązań i możliwości adekwatnie do zmieniającej się nieustannie sytuacji w wojnie tonażowej ...