U 172 Typ IXC

Stocznia: Deutsche Schiff- und Maschinenbau AG, (AG Weser) Bremen
Numer zamówienia: 1012
Zamówienie: 23.12.1939
Położenie stępki: 11.12.1940
Wodowanie: 31.07.1941
Wcielenie do służby: 05.11.1941
Numer pocztowy: M 29 596

Przebieg służby:
05.11.1941 - 30.04.1942 - 4 Flotylla U-bootów, Stettin (szkolenie załogi)
01.05.1942 - 13.12.1943 - 10 Flotylla U-bootów, Lorient (okręt bojowy)
13.12.1943 - Zatopiony na Zachód od Wysp Kanaryjskich (pozycja 26.29N, 29.58W) przez samoloty Avenger i Wildcat z lotniskowca eskortowego USS Bogue oraz niszczyciele USS George E. Badger, USS Clemson, USS Osmond Ingram i USS DuPont.

Dowódcy:
05.11.1942 - 31.10.1943 - KL Carl Emmermann (KRzLD)
01.11.1943 - 13.12.1943 - OL Hermann Hoffmann

Liczba patroli: 6

Zatopione/uszkodzone statki handlowe: 26 (152.080 ton)/0

Zatopione/uszkodzone okręty wojenne: 0/0

Patrol 1 (22.04.1942 - 03.05.1942)
22.04. U 172 pod dowództwem Carla Emmermanna wypłynął z bazy w Kiel, by zgodnie z rozkazem udać się do swojej nowej bazy operacyjnej znajdującej się w porcie Lorient położonym na Atlantyckim wybrzeżu Francji. W dniu 03.05. U 172 wpłynął do bazy w Lorient, kończąc trwający prawie dwa tygodnie patrol (12 dni).

Patrol 2 (11.05.1942 - 22.07.1942)
11.05. U 172 pod dowództwem Carla Emmermanna wypłynął z bazy w Lorient, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę w rejonie Karaibów. Podczas rejsu do swojego rejonu operacyjnego Carl Emmermann storpedował i uszkodził w dniu 03:19 w kwadracie marynarki DE 9654 należący do brytyjskiego armatora United Molasses Co Ltd z Londynu tankowiec Athelknight (8.940 ton), który po zgubieniu konwoju OS-28, kontynuował samotnie rejs do Curacao. Chcąc zaoszczędzić torped dowódca U 172 zatopił uszkodzony statek ogniem z działa pokładowego. W okresie od 3 do 23 czerwca Carl Emmermann przebywający w rejonie Karaibów zatopił osiem statków:
- 03.06. o godzinie 04:10 jedną torpedą w kwadracie marynarki DO 6724 należący do amerykańskiego armatora Waterman Steamship Co z Mobile frachtowiec City of Alma (5.446 ton),
- 05.06. o godzinie 06:08 jedną torpedą w kwadracie marynarki DO 7436 należący do amerykańskiego armatora A.H. Bull & Co Inc z Nowego Jorku frachtowiec Delfina (3.480 ton),
- 08.06. o godzinie 04:58 jedną torpedą w kwadracie marynarki EC 3198 należący do US Army Transport Service frachtowiec Sicilien (1.654 ton),
- 14.06. o godzinie 08:54 storpedował i uszkodził jedną torpedą w kwadracie marynarki EB 8281 należący do amerykańskiego armatora Ore Steamship Corp z Nowego Jorku frachtowiec Lebore (8.289 ton), który został dobity kolejnymi dwoma wystrzelonymi o godzinie 09:18 i 10:39 torpedami oraz 12 pociskami kalibru 10,5 cm wystrzelonymi około godziny 12:35,
- 15.06. o godzinie 20:00 jedną torpedą w kwadracie marynarki EB 8741 należący do norweskiego armatora Th. Brøvig z Farsund frachtowiec Bennestvet (2.438 ton)
- 18.06. o godzinie 05:00 ogniem z działa pokładowego w kwadracie marynarki EL 2163 należący do nieznanego brytyjskiego armatora stary bo pochodzący z 1892 roku tankowiec Motorex (1.958 ton),
- 23.06. o godzinie 17:10 pociskami kal. 20 mm i grantami ręcznymi w kwadracie marynarki EB 8234 należącą do nieznanego kolumbijskiego armatora łódź żaglową Resolute (35 ton).
W drodze powrotnej do kraju w dniu 9 lipca U 172 storpedował i uszkodził ostatnią torpedą o godzinie 16:24 w kwadracie marynarki DP 2367 należący do amerykańskiego armatora Grace Lines Inc z Nowego Jorku frachtowiec Santa Rita (8.379 ton). Nie mając już więcej torped Carl Emmermann postanowił zatopić statek ogniem z działa pokładowego, przedtem jednak ostrzegając serią z karabinów maszynowych o tym zamiarze przebywających na łodziach ratunkowych w pobliżu statku rozbitków. Po wystrzeleniu czterech pocisków, które zniszczyły mostek, dowódca U 172 zaprzestał ostrzału i wysłał na pokład Santa Rity oddział pryzowy, który po przeszukaniu pomieszczeń i zabraniu prowiantu podłożył w ładowni ładunki wybuchowe, które zatopiły ostatecznie frachtowiec. Przed odpłynięciem Carl Emmermann wziął do niewoli kapitana statku Henrego R. Stephensona. W dniu 21.07. U 172 wpłynął do bazy w Lorient, kończąc trwający ponad dziesięć tygodni patrol (72 dni).

Patrol 3 (19.08.1942 - 27.12.1942)
19.08. U 172 pod dowództwem Carla Emmermanna wypłynął z bazy w Lorient, by zgodnie z rozkazem w ramach grupy Eisbär atakować nieprzyjacielską żeglugę w rejonie Kapsztadu. Poza głównym zadaniem Carl Emmermann wspólnie z dowódcą U 156 miał do wypełnienia także dodatkowe, polegające na rozpoznaniu redy Kapsztadu i Zatoki Tafelbai. W połowie września U 172 przekroczył równik a następnie w dniu 24 września spotkał się 600 mil na południe od wyspy Św. Heleny z podwodnym tankowcem U 459 (Typ XIV), z którego pobrał paliwo i prowiant. Około 5 października Carl Emmermann przybył w rejon Kapsztadu. Przeprowadzony następnie wspólnie z U 68, który w międzyczasie zastąpił U 156 rekonesans wykazał, że wody w tym rejonie są puste a na dodatek silnie oświetlone i patrolowane zarówno z wody jak i z powietrza. W związku z tym faktem Carl Emmermann poprosił dowództwo o zgodę na prowadzenie swobodnych działań. W odpowiedzi na tę wiadomość dowództwo nakazało dowódcy U 172 oraz dowódcom innych U-bootów zgrupowania Eisbär wstrzymać rozpoczęcie jakichkolwiek działań do 8 października. Carl Emmermann nie zastosował się do tego rozkazu (później tłumaczył swą niesubordynację zniekształceniem odebranego meldunku) i w dniu 7 października zatopił dwie jednostki:
- o godzinie 05:02 dwoma torpedami w kwadracie marynarki GR 5593 należący do amerykańskiego armatora Isthmian SS Co Nowego Jorku frachtowiec Chickasaw City (6.196 ton).
- o godzinie 09:26 dwoma torpedami w kwadracie marynarki GR 5671 należący do panamskiego armatora US Lines Inc z Nowego Jorku frachtowiec Firethorn (4.700 ton).
Następnego dnia U 172 zatopił o godzinie 01:40 w kwadracie marynarki GR 5648 należący do greckiego armatora C.P. Laimos and J.C. Ponticos z Chios frachtowiec Pantelis (3.845 ton). Wieczorem tego samego dnia okręt Emmermanna został wykryty i zaatakowany przez brytyjską korwetę HMS Rockrose, która zrzuciła łącznie 12 bomb głębinowych. Na skutek tych ataków U 172 odniósł lekkie uszkodzenia. W dniu 10 października Carl Emmermann storpedował i uszkodził dwoma torpedami o godzinie 10:28 w kwadracie marynarki GR 7335 należący do brytyjskiego armatora Orient Steam Navigation Co Ltd z Londynu pełniący obecnie rolę transportowca wojska dany statek pasażerski Orcades (23.456 ton). Do uszkodzonej jednostki dowódca U 172 wystrzelił w pewnych odstępach czasu kolejne pięć torped (o godzinie 10:45 trafienie, 10:54 niewypał, 12:49 trafienie, 12:50 trafienie i 12:54 trafienie) w wyniku czego poszła ona o godzinie 13:00 ostatecznie na dno. Z przebywających w momencie storpedowania Orcadesa na pokładzie 1065 osób, 1017 zostało uratowanych przez należący do polskiego armatora frachtowiec Narwik. Pod koniec miesiąca Carl Emmermann rozpoczął powolny rejs na miejsce spotkania z podwodnym tankowcem, z którego miał pobrać paliwo i prowiant potrzebne na rejs powrotny do bazy. W trakcie jego trwania U 172, który zawitał w połowie listopada także na wody Brazylijskie zatopił trzy statki:
- 31.10. o godzinie 22:21 jedną torpedą w kwadracie marynarki GP 3211 należący do brytyjskiego armatora Haldin & Philipps Ltd (Court Line) z Londynu frachtowiec Aldington Court (4.891 ton), z którego załogi do niewoli wzięto pierwszego oficera,
- 02.11. o godzinie 21:43 jedną torpedą w kwadracie marynarki GG 4769 należący do brytyjskiego armatora Evan Thomas Radcliffe & Co z Cardiff frachtowiec Llandilo (4.966 ton),
- 23.11. o godzinie 14:10 w kwadracie marynarki FC 1138 należący do brytyjskiego armatora Ben Line Steamers (William Thomson & Co) z Leith frachtowiec Benlomond (6.630 ton)*,
W dniu 27 listopada Carl Emmermann został powiadomiony drogą radiową o odznaczeniu go Krzyżem Rycerskim Żelaznego Krzyża. Następnego dnia U 172 w ulewnym deszczu ciężko uszkodził jedną torpedą o godzinie 07:16 w kwadracie marynarki ER 9427 należący do amerykańskiego armatora American-Hawaiian SS Co z Nowego Jorku frachtowiec Alaskan (5.364 ton), który został następnie dobity 40-toma z łącznie 60-ciu wystrzelonych pocisków kalibru 10,5 cm. Po zatonięciu statku U 172 podpłynął w pobliże tratwy na której znajdował się jego kapitan Edwin Earle Greenlaw, którego następnie na polecenie dowódcy wzięto na chwilę na pokład w celu przesłuchania. W dniu 9 grudnia Carl Emmermann spotkał się z podwodnym tankowcem U 461, z którego pobrał paliwo i prowiant. W trackie trwania operacji uzupełniania zapasów dowódca U 172 otrzymał od dowódcy U 461 meldunek o konwoju zmierzającym na zachód. Wieczorem 11 grudnia Carl Emmermann zaatakował o godzinie 21:46 w kwadracie marynarki ER 2421 meldowany przez U 461 konwój zgłaszając niepotwierdzone zatopienie frachtowca o tonażu ca. 8.000 ton i uszkodzenie kolejnego o tonażu ca. 4.000 ton. W dniu 27.12. U 172 wpłynął do bazy w Lorient, kończąc trwający prawie dziewiętnaście tygodni patrol (131 dni).

Patrol 4 (21.02.1943 - 17.04.1943)
21.02. U 172 pod dowództwem Carla Emmermanna wypłynął z bazy w Lorient, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę w zachodniej części Północnego Atlantyku (rejon Nowego Jorku). W drodze do swojego rejonu operacyjnego Carl Emmermann otrzymał z dowództwa polecenie spotkania się z wracającym do bazy uszkodzonym przez nieprzyjacielski samolot U 508, któremu miał udzielić niezbędnej pomocy. Po spotkaniu i udzieleniu pomocy, dowódca U 508 w ramach rewanżu przekazał na U 172 zbędny mu nadmiar paliwa. W okresie od 4 do 6 marca Carl Emmermann zatopił dwa statki:
- 04.03. o godzinie 06:09 dwoma torpedami w kwadracie marynarki CD 3239 należący do brytyjskiego armatora Ellerman & Bucknall SS Co Ltd z Londynu frachtowiec City of Pretoria (8.0489 ton),
- 06.03. o godzinie 23:07 jedną torpedą w kwadracie marynarki CD 1675 należący do norweskiego armatora A/S Thor Dahl z Sandefjord frachtowiec Thorstrand (3.041 ton).
W tym też okresie U 172 oraz inne okręty zmierzające w kierunku wybrzeży Stanów Zjednoczonych otrzymały polecenie utworzenia na zachód od Azorów zgrupowania U-bootów, które miało za zadanie atakować konwoje płynące na trasie USA - Gibraltar/Gibraltar - USA. W ramach tego zgrupowania, które otrzymało nazwę Unverzagt Carl Emmermann operował okresie od 13 do 22 marca przeciwko konwojowi UGS-6. W dniu 13 marca U 172 uszkodził o godzinie 23:22 w kwadracie marynarki CD 6823 należący do amerykańskiego armatora States Marine Corp z Nowego Jorku frachtowiec Keystone (5.565 ton), będący maruderem z konwoju UGS-6. Uszkodzony statek został dobity przez Emmermanna kolejną wystrzeloną o godzinie 23:55 torpedą. Trzy dni później 16 marca Carl Emmermann zaatakował konwój UGS-6, torpedując i ciężko uszkadzając o godzinie 20:48 w kwadracie marynarki CF 4515 należący do amerykańskiego armatora Calmar SS Co Inc z Nowego Jorku frachtowiec Benjamin Harison (7.176 ton), który po opuszczeniu przez załogę został dobity ogniem artyleryjskim przez amerykański niszczyciel USS Rowan, płynący w eskorcie konwoju. W dniu 19 marca operacja przeciwko UGS-6 został zakończona a samo zgrupowanie zostało rozwiązane trzy dni później. Od 22 do 30 marca U 172 operował w ramach nowego zgrupowania U-bootów na południe od Wysp Kanaryjskich przeciwko konwojowi RS-3. W dniu 29 marca Carl Emmermann zaatakował oczekiwany konwój zatapiając o godzinie 00:06 jedną torpedą w kwadracie marynarki DU 2722 należący do belgijskiego armatora Compagnie Maritime Belge (Lloyd Royal) SA z Antwerpii frachtowiec Moanda (4.621 ton). Około 3 kwietnia U 172 pobrał od niezidentyfikowanego U-boota paliwo potrzebne na rejs powrotny do bazy. Cztery dni później 7 kwietnia okręt Emmermanna został bezskutecznie zaatakowany przez dwa amerykańskie bombowce B-24 Liberator z 1 Sqn USAAF. W dniu 17.04. U 172 wpłynął do bazy w Lorient, kończąc trwający osiem tygodni patrol (56 dni).

Patrol 5 (29.05.1943 - 07.09.1943)
29.05. U 172 pod dowództwem Carla Emmermanna wypłynął z bazy w Lorient, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę u północno - wschodnich wybrzeży Brazylii. W dniu 2 czerwca okręt Emmermanna został bezskutecznie zaatakowany w kwadracie marynarki BF 72 przez samolot ze 172 Sqn RAF. W dniu 19 czerwca U 172 spotkał się na południowy - zachód od Wysp Kanaryjskich z pomocniczym tankowcem U 530 z którego pobrał paliwo i prowiant. W okresie od 28 czerwca do 24 lipca Carl Emmermann zatopił cztery statki:
- 28.06. o godzinie 06:43 w kwadracie marynarki FD 7458 należący do brytyjskiego armatora Sir William Reardon Smith & Sons Ltd z Cardiff frachtowiec Vernon City (4.748 ton), który po zgubieniu konwoju OS-49, kontynuował samotnie rejs do Montevideo,
- 12.07. o godzinie 06:56 storpedował i uszkodził w kwadracie marynarki GB 5466 należący do amerykańskiego armatora American-South African Line Inc z Nowego Jorku frachtowiec African Star (6.507 ton), który został dobity kolejną wystrzeloną o godzinie 07:18 torpedą,
- 15.07. o godzinie 20:43 storpedował i uszkodził w kwadracie marynarki GC 1613 należący do brytyjskiego armatora J. & C. Harrison Ltd z Londynu frachtowiec Harmonic (4.558 ton), który został dobity kolejną wystrzeloną o godzinie 21:16 torpedą,
- 24.07. o godzinie 20:59 w kwadracie marynarki FR 1517 należący do brytyjskiego armatora H. Hogarth & Sons Ltd z Glasgow frachtowiec Fort Chilcotin (7.133 ton), który po zgubieniu konwoju JT-2, kontynuował samotnie rejs via Freetown na Wyspy Brytyjskie.
Pomiędzy tymi zatopieniami dowódca U 172 został w dniu 5 lipca powiadomiony drogą radiową o odznaczenia go Liśćmi Dębu do Krzyża Rycerskiego Żelaznego Krzyża. Po zatopieniu ostatniego statku Carl Emmermann rozpoczął rejs powrotny do bazy. W dniu 3 sierpnia dowódca U 172 podobnie jak dowódca innego przebywającego w tym rejonie U-boota - U 185 (Typ IXC) otrzymał polecenie udania się z jak największą prędkością na pomoc ciężko uszkodzonemu przez nieprzyjacielskie samoloty U 604 (Typ VIIC)dowodzonemu przez KL Höltringa. Według pierwotnego planu oba okręty miały w dniu 8 sierpnia spotkać się z uszkodzoną jednostką, aby następnie po zdjęciu z jej pokładu załogi posłać ją na dno. Alianci wiedząc o tym spotkaniu z przechwyconej depeszy wysłali w to miejsce liczne patrole lotnicze, o których zameldowali dowódcy obu śpieszących na pomoc okrętów. W związku z tym faktem dowództwo wyznaczyło U 172 i U 185 nowe miejsce i termin spotkania (11 sierpnia) z U 604. Jako pierwszy kontakt z uszkodzonym U-bootem uzyskał dowodzony przez KL Mausa U 185, który przejął z jego pokładu załogę oraz pobrał paliwo. Niedługo potem na miejsce spotkania przybył okręt Emmermanna, który podpłynął w pobliże jednostki Mausa, aby podjąć z jej pokładu część załogi U 604. Operacja ta została jednak przerwana przez atak amerykańskiego samolotu B-24 Liberator z 129 Sqn USN. Innym skutkiem tego ataku oprócz w/w przerwania transferu rozbitków była śmierć jednego z członków załogi okrętu Emmermanna, MaschOGfr Fritza Schiemanna. Pięć dni później 16 sierpnia U 172 ponownie spotkał się z U 185, z którego pokładu już w spokojniejszych warunkach przejął dwudziestu trzech członków załogi okrętu Höltringa. W dniu 27 lub 28 sierpnia Carl Emmermann spotkał się na południowy - zachód od Azorów z U 847 z którego pobrał paliwo i prowiant potrzebne na rejs powrotny do bazy. W dniu 07.09. U 172 wpłynął do bazy w Lorient, kończąc trwający 14,5 tygodnia patrol (102 dni).

Patrol 6 (22.11.1943 - 13.12.1943)
22.11. U 172 pod dowództwem Hermanna Hoffmanna wypłynął z bazy w Lorient, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę na Południowym Atlantyku i Oceanie Indyjskim. W dniu 3 grudnia okręt Hermanna Hoffmanna został bezskutecznie zaatakowany przez nieprzyjacielski samolot. Siedem dni później 10 grudnia U 172 pobrał paliwo i prowiant z podwodnego tankowca U 219 (Typ XB). Alianci wiedząc o tym spotkaniu z przechwyconych depesz wysłali w to miejsce grupę amerykańskiego lotniskowca eskortowego USS Bogue. Dwa dni później 12 grudnia w godzinach porannych okręt Hermanna Hoffmanna został wykryty przez jeden z samolotów z USS Bogue, który o kontakcie powiadomił dowódcę zespołu. W rozpoczętym następnie polowaniu, które trwało 27 godzin i uczestniczyło w nim oprócz będącego zwierzyną U 172 kilka samolotów z USS Bogue oraz cztery niszczyciele z eskorty lotniskowca USS George E. Badger, USS Clemson, USS Osmond Ingram, i USS Du Pont, Hermann Hoffmann zmuszony był w dniu 13 grudnia wynurzyć okręt w związku z odniesionymi uszkodzeniami, prawie rozładowanymi bateriami akumulatorów i brakiem powietrza. W momencie kiedy U 172 pojawił się napowierzchni został wykryty i ostrzelany przez niszczyciele. Hermann Hoffmann zdając sobie sprawę że los jego okrętu jest przesądzony wydał rozkaz jego opuszczenia i zatopienia. Po zatonięciu U 172 amerykańskie jednostki podniosły z wody 46 członków jego załogi, reszta 13 osób zginęła na skutek ostrzału.

Członkowie załogi U 172 wzięci do niewoli 13.12.1943:
Coreth Graf Maximilian OLt.z.S
Gutzeit Günter MaschOGfr 04.10.1924
Hoffmann Hermann OLt.z.S.01.10.43 27.04.1921
Pozostałych 43 członków załogi nie udało mi się ustalić.

Członkowie załogi U 172 polegli w dniu 13.12.1943:
Feindt Rudolf MechOGfr 03.02.1923
Fuhrmann Josef MaschGfr 13.05.1924
Liebschner Egon FkOGfr 18.05.1924
Loock Heinz MtrGfr 27.07.1924
Madrowsky Willi MaschOGfr 18.07.1921
Pardeike Felix BtsMt 16.12.1923
Schäfer Helmut MtrOGfr 25.04.1923
Schmid Alfred MtrOGfr 04.04.1924
Schröder Freidrich MechMt 18.04.1912
Schuy Baltasar OMaschMt 29.04.1918
Stenzel Walter MaschOGfr 08.08.1921
Vole Dr. Heinz Mar.St.Arzt 25.09.1912
Waltl Martin MtrGfr 21.03.1925


Przypisy:
* Z liczącej 54 osoby załogi statku, jego zatopienia przeżył tylko steward Poom Lim, który został uratowany przez brazylijski kuter po spędzeniu w łodzi ratunkowej 133 dni na morzu.


Bibliografia:
http://uboat.net
www.ubootwaffe.net
http://uboatarchive.net/BDUKTB30269.htm
http://www.wlb-stuttgart.de/seekrieg/chronik.htm
http://www.u-boot-archiv.de/
http://www.u-historia.com/
Blair Clay - Hitlera Wojna U-bootów tom I i II
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die U-boot-Kommandanten tom 1
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Der U-Boot-Bau auf Deutschen Werften von 1935 bis 1945 tom 2
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Erfolge von September 1939 bis Mai 1945 tom 3
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Verluste von September 1939 bis Mai 1945 tom 4
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die Ritterkreuzträger der U-Boot-Waffe von 1939 bis Mai 1945 tom 5
Trojca Waldemar - U-bootwaffe 1939-1945 cz. 1, 2, 3
Wynn Kenneth U-Boot-Operationen im Zweiten Weltkrieg Einsatzgeschichte U1-U510 tom 1