U 61 Typ IIC

Stocznia: Deutsche Werke AG, Kiel-Gaarden
Numer zamówienia: 260
Zamówienie: 21.07.1937
Położenie stępki: 01.10.1938
Wodowanie: 15.06.1939
Wcielenie do służby: 12.08.1939
Numer pocztowy: M 05 425

Przebieg służby:
12.08.1939 - 31.10.1939 - 5 Flotylla U-bootów Emsmann, Kiel (szkolenie załogi)
01.11.1939 - 31.12.1939 - 5 Flotylla U-bootów, Kiel (okręt bojowy)
01.01.1940 - 14.11.1940 - 1 Flotylla U-bootów, Kiel (okręt bojowy)
15.11.1940 - 01.03.1945 - 21 Flotylla U-bootów, Pillau (okręt bojowy)
02.05.1945 - Zatopiony w bazie w Wilhelmshaven w ramach operacji Regenbogen.

Dowódcy:
12.08.1939 - 28.07.1940 - OL Jürgen Oesten
28.07.1940 - 05.11.1940 - OL Wolf-Harro Stiebler
05.11.1940 - 04.05.1941 - KL Willy Mattke
05.05.1941 - 15.01.1942 - OL Hans Lange
16.01.1942 - 09.11.1942 - OL Horst Geider
10.11.1942 - 15.09.1943 - OL Wolfgang Ley
16.09.1943 - 01.12.1944 - OL Rudolf Schultze
02.12.1944 - 01.03.1945 - OL Werner Zapf

Liczba patroli: 10

Zatopione/uszkodzone statki handlowe: 5 (19.668 ton)/1 (4.434 ton)

Zatopione/uszkodzone okręty wojenne: 0/0

Patrol 1 (28.11.1939 - 03.12.1939)
28.11. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 14:10 z bazy w Kiel, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę na Morzu Północnym. W dniu 03.12. U 61 wpłynął o godzinie 13:48 do bazy w Kiel, kończąc trwający trzy tygodnie patrol (22 dni).

Patrol 2 (28.11.1939 - 03.12.1939)
28.11. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 01:00 z bazy w Kiel, by zgodnie z rozkazem postawić pole minowe złożone z 9 min TMB w rejonie portu Newcastle. Dnia 1 grudnia Jürgen Oesten pomiędzy godziną 11:55 a 13:49 postawił pole minowe w kwadracie marynarki AN 5453. W dniu 03.12. U 61 wpłynął do bazy w Wilhelmshaven, kończąc trwający prawie sześć dni patrol (6 dni).
Na postawionym polu minowym zatonął jeden statek a drugi został uszkodzony:
- 22.12. o godzinie 13:40 został uszkodzony należący do brytyjskiego armatora Andrew Crawford & Co Ltd z Glasgow frachtowiec Gryfevale (4.434 ton)
- 21.01.o godzinie 21:30 zatonął brytyjski frachtowiec Ferryhill (1.086 ton)*.

Patrol 3 (07.12.1939 - 18.12.1939)
07.12. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 12:44 z bazy w Wilhelmshaven, by zgodnie z rozkazem postawić pole minowe złożone z 9 min TMB w rejonie Firth of Forth. Z powodu licznych patroli nawodnych w rejonie miejsca minowania Jürgen Oesten, zmuszony był przerwać wykonanie zadnia. W dniu 18.12. U 61 wpłynął o godzinie 00:51 do bazy w Kiel, kończąc trwający ponad tydzień patrol (11 dni).

Patrol 4 (15.01.1940 - 30.01.1940)
15.01. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 09:00 z bazy w Kiel, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę na Morzu Północnym (rejon wschodnich wybrzeżu Wielkiej Brytanii). Dnia 22 stycznia Jürgen Oesten zatopił o godzinie 21:27 w kwadracie marynarki AN 4158, należący do norweskiego armatora John K. Haaland & Co A/S z Haugesund frachtowiec Sydfold (2.434 tony). W dniu 30.01. U 61 wpłynął o godzinie 00:30 do bazy w Wilhelmshaven, kończąc trwający ponad dwa tygodnie patrol (16 dni).

Patrol 5 (12.02.1940 - 27.02.1940)
12.02. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 07:12 z bazy w Wilhelmshaven, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę na Morzu Północnym. W dniu 18 lutego Jürgen Oesten posłał na dno dwie jednostki:
- 00:23 w kwadracie marynarki AN 2779 należący do panamskiego armatora L.P. Sclavounos z Panamy, stary bo pochodzący z 1897 roku frachtowiec El Sonador (1.406 ton),
- 06:09 w kwadracie marynarki AN 2747 należący do norweskiego armatora A.F. Klaveness & Co A/S z Oslo frachtowiec Sangstad (4.297 ton).
W dniu 27.02. U 61 wpłynął o godzinie 13:05 do bazy w Wilhelmshaven, kończąc trwający ponad dwa tygodnie patrol (16 dni).

W dniu 29 lutego U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął z bazy w Kiel, by udać się do bazy w Wilhelmshaven, gdzie przybył w dniu 1 marca.

Patrol 6 (11.04.1940 - 07.05.1940)
11.04. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 07:12 z bazy w Wilhelmshaven, by zgodnie z rozkazem dostarczyć do bazy w Bergen zaopatrzenie dla niemieckich żołnierzy biorących udział w operacji Weserübung. Zgodnie z rozkazem Jürgen Oesten zabrał na pokład swojej jednostki 13 ton amunicji karabinowej, 15 ton amunicji 20 mm oraz 7 ton granatów ręcznych. W dniu 20.04. U 61 wpłynął o godzinie 16:45 do bazy w Bergen, którą opuścił 23 kwietnia o godzinie 01:00 po uprzednim wyładowaniu zaopatrzenia dla wojsk lądowych i pobraniu paliwa. W drugiej części patrolu Jürgen Oesten otrzymał polecenie patrolowania w rejonie pomiędzy wybrzeżem Norwegii a archipelagiem wysp Szetlandzkich. W dniu 07.05. U 61 wpłynął o godzinie 16:15 do bazy w Kiel, kończąc trwający prawie trzy tygodnie patrol.

Patrol 7 (06.06.1940 - 01.07.1940)
06.06. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 02:15 z bazy w Kiel, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę w rejonie archipelagu Hebrydów. W trakcie tego patrolu Jürgen Oesten wykonał bezskuteczny atak na nieprzyjacielski krążownik pomocniczy. W dniu 01.07. U 61 wpłynął o godzinie 05:50 do bazy w Bergen, kończąc trwający prawie cztery tygodnie patrol (26 dni).

Patrol 8 (06.07.1940 - 25.07.1940)
06.07. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 21:00 z bazy w Bergen, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę na Północnym Atlantyku (rejonie kanału La Manche). W dniu 10 i 16 lipca Jürgen Oesten storpedował dwie jednostki:
- 10.07. o godzinie 13:06 w kwadracie marynarki AM 1542 uszkodził należący do holenderskiego armatora NV Van Nievelt, Goudriaan & Co´s Stoomvaart Mij z Rotterdamu frachtowiec Alwaki (4.533 ton), płynący w konwoju OA-179
- 16.07. o godzinie 12:23 w kwadracie marynarki AM 5216, ciężko uszkodził należący do brytyjskiego armatora Tankers Ltd z Londynu tankowiec Scottish Minstrel (6.998 ton), płynący w konwoju HX-55.
Obie uszkodzone jednostki poszły na dno, Alwaki jeszcze tego samego dnia o godzinie 22:00 a Scottish Minstrel dopiero następnego dnia. W dniu 25.07. U 61 wpłynął o godzinie 20:58 do bazy w Kiel, kończąc trwający prawie trzy tygodnie patrol (20 dni).

Patrol 9 (29.08.1940 - 15.09.1940)
29.08. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 06:12 z bazy w Kiel, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę na Północnym Atlantyku (rejon archipelagu Hebrydów i kanału Północnego). W dniu 1 września Jürgen Oesten wpłynął o godzinie 19:57 do bazy w Bergen, którą opuścił następnego dnia o godzinie 19:00 po uprzednim uzupełnieniu stanu paliwa. W dniu 15.09. U 61 wpłynął o godzinie 16:30 do bazy w Lorient, kończąc trwający trzy tygodnie patrol (18 dni).

Patrol 10 (24.09.1940 - 10.10.1940)
24.09. U 61 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął o godzinie 10:30 z bazy w Lorient, by zgodnie z rozkazem atakować nieprzyjacielską żeglugę na Północnym Atlantyku (rejon archipelagu Hebrydów i kanału Północnego). W dniu 6 października Jürgen Oesten wpłynął o godzinie 16:50 do bazy w Bergen, którą opuścił następnego dnia o godzinie 18:18 po uprzednim uzupełnieniu stanu paliwa. W dniu 10.10. U 61 wpłynął o godzinie 19:10 do bazy w Kiel, kończąc trwający prawie trzy tygodnie patrol (17dni).

W dniu 2 maja 1945 roku U 61 został zatopiony w śluzie Readera w bazie w Wilhelmshaven w ramach operacji Regenbogen.

Uwagi:
a.) W dniu 3 maja 1945 roku poległ OL Werner Zapf służący w oddziałach przeciw czołgowych marynarki podczas walk na terenie landu Mecklenburg-Vorpommern.

Przypisy:
* Strona uboat.net nie podaje w ogóle tego zatopienia. Informacja o zatopieniu pochodzi z książki Der U-Boot-Krieg: Der U-Boot-Bau auf Deutschen Werften von 1935 bis 1945 tom 2


Bibliografia:
http://uboat.net
www.ubootwaffe.net
http://uboatarchive.net/BDUKTB30269.htm
http://www.wlb-stuttgart.de/seekrieg/chronik.htm
http://www.u-boot-archiv.de/
http://www.u-historia.com/
Blair Clay - Hitlera Wojna U-bootów tom I i II
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die U-boot-Kommandanten tom 1
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Der U-Boot-Bau auf Deutschen Werften von 1935 bis 1945 tom 2
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Erfolge von September 1939 bis Mai 1945 tom 3
Trojca Waldemar - U-bootwaffe 1939-1945 cz. 1,2,3