U 311 Typ VIIC Historia rozszerzona

Stocznia: Flender Werke AG, Lübeck-Siems
Nr zamówienia: 311
Zamówienie: 05.06.1941
Położenie stępki: 21.03.1942
Wodowanie: 20.01.1943
Wcielenie do służby: 23.03.1943
Nr pocztowy: M 50 908

Przebieg służby:
23.03.1943 - 30.11.1943 - 8 Flotylla U-bootów, Danzig (szkolenie załogi)
01.12.1943 - 22.04.1944 - 1 Flotylla U-bootów, Brest (okręt bojowy)
22.04.1944 - Zatopiony na południowy-zachód od Islandii, przez kanadyjskie fregaty HMCS Matane i HMCS Swansea

Dowódcy:
23.03.1943 - 22.04.1944 - OL ~ KL Joachim Zander

Odbyte patrole bojowe: 2

Zatopione/uszkodzone statki handlowe: 1 (10.342 BRT)/0

Zatopione/ uszkodzone okręty wojenne: 0/0

Okres służby U 311 przed rozpoczęciem patroli bojowych:
24.03. - 27.03.43 - Lübeck - Próby morskie i rejsy ćwiczebne.
29.03. - 13.04.43 - Kiel - próby morskie w ramach UAK Kiel (ze względu na hałasujący bakburtowy wał napędowy nie możliwe było przeprowadzenie prób cichego pływania w zanurzeniu).
14.04. - 17.04.43 - Swinemünde - szkolenie załogi w obsłudze artylerii przeciwlotniczej.
18.04. - 21.04.43 - Danzig - dokończenie serii prób w ramach miejscowego oddziału UAK.
22.04. - 30.05.43 - Hela - ćwiczenia na morzu w ramach AGRU - Front.
31.05. - 02.06.43 - Libau - próby broni torpedowej w ramach TEK oraz ćwiczenia w strzeleniu torpedami w ramach 26 Flotylli U-bootów.
10.06. - 21.06.43 - Gotenhafen - ćwiczenia taktyczne w ramach 27 Flotylli U-bootów.
22.06. - 06.08.43 - Lübeck - pobyt w stoczni Flenderwerke AG w celu przeprowadzenia prac konserwacyjnych.
07.08. - 08.08.43 - Sonderburg/H?rup Hav - próby hydrofonów.
09.08. - 12.08.43 - Kiel - pobyt w stoczni Howaldtswerke w celu instalacji nowego działka przeciwlotniczego.
13.08. - 17.08.43 - Swinemünde - szkolenie załogi w obsłudze artylerii przeciwlotniczej.
18.08. - 20.10.43 - Kieler i Neustädter Bucht - próby i testy w ramach NVK.
24.10. - 27.10.43 - Hela - ćwiczenia na morzu w ramach AGRU - Front.
29.10. - 16.11.43 - Lübeck - przebudowa pomostu oraz prace konserwacyjne.
17.11. - 24.11.43 - Kiel - modernizacja uzbrojenia przeciwlotniczego oraz przygotowanie okrętu do wyjścia na pierwszy patrol bojowy.

Patrol 1 (25.11.1943 - 26.01.1944)
25.11. U 311 pod dowództwem Joachima Zandera wspólnie z U 976 i U 741 o godzinie 08:00 wypłynął z bazy w Kiel, by zgodnie z otrzymanym rozkazem zaatakować nieprzyjacielską żeglugę na Północnym Atlantyku. O godzinie 15:45 (kwadrat marynarki AB 7192) doszło do spotkania trzech U-bootów z eskortą złożoną z przerywacza zagród minowych Spbr 172 oraz trałowca M 462. Tego samego dnia ze względu na złe warunki pogodowe zespół okrętów po dotarciu o 22:14 na kotwicowisko E (kwadrat marynarki AO 7166) stanął na kotwicy, oczekując na poprawę aury. W trakcie tego pobytu załoga trałowca wykryła defekt wykrywacza min, który udało się jej usunąć. Następnego dnia o godzinie 08:00 po podniesieniu kotwicy ruszono w dalszą drogę. O 22:15 (kwadrat marynarki AO 4547) doszło do wymiany składu eskorty - w miejsce w/w jednostek przybył dozorowiec V 1707. Dwudziestego siódmego listopada po osiągnięciu o 01:45 kwadratu AO 4425 eskorta zawróciła do bazy zaś trzy U-booty rozpoczęły wspólny marsz w stronę wybrzeży Norwegii. O godzinie 11:00 wpłynięto do bazy w Kristiansand, cumując wzdłuż sterburty niszczyciela Z 31. Wkrótce potem rozpoczęto pobieranie paliwa z norweskiego tankowca Hato. O 21:23 U 311 został przeholowany z pod burty niszczyciela pod burtę trałowca M 421. Następnego dnia o 06:50 w towarzystwie ponownie U 976 oraz w eskorcie w/w trałowca opuszczono Kristiansand. Po osiągnięciu o godzinie 15:38 kwadratu AN 3134 eskorta zawróciła do bazy zaś oba U-booty rozpoczęły indywidualny marsz w stronę swoich rejonów operacyjnych. O 18:21 okręt Zandera zszedł zanurzenie, rozpoczynając podwodny marsz na głębokości 50 metrów kierując się w stronę Wysp Owczych a wynurzając się na powierzchnię tylko w celu przewentylowania wnętrza i naładowania baterii akumulatorów. Czwartego grudnia (kwadrat marynarki AE 8533) wkrótce po uchwyceniu namiaru w celu ustalenia aktualnej pozycji okrętu o godzinie 09:25 wykonano zanurzenie na głębokość 40 metrów, podczas którego wykryto, że wlot powietrza dla silników diesla nie daje się zamknąć. Po wynurzeniu mającym miejsce chwilę potem główny mechanik od razu przystąpił do poszukiwań przyczyny tego defektu, znajdując wkrótce potem zaklinowaną pomiędzy wentylem a szachtem deskę o wymiarach 10x70 cm, po której usunięciu klapy zamykały się już bez problemów (sposób w jaki się tam deska znalazła pozostał zarówno dla dowódcy jak i głównego mechanika zagadką). Trzy dni później 7 grudnia U 311 został przydzielony do zgrupowania Coronel, którego głównym celem miał być powolny konwój ONS.24. Następnego dnia o godzinie 17:55 odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
?Oczekiwany konwój prawdopodobnie minął zgrupowanie od północy. Dotychczasowa linia dozoru ulega rozwiązaniu.
Dnia 11.12., godz. 00:00 następujące okręty tworzą nową linię dozoru jako:
CORONEL 1: U 311, U 761, U 92, U 672, U 544, U 625, U 653, U 421 od AK 2286 do AK 2831
oraz jako
CORONEL 2: U 734, U 667, U 541, U 962, U 415, U 543, U 653, U 801, U 618, U 107, U 86 od AK 6815 do AK 9569.?.
Głównym celem w najbliższych dniach obu nowoutworzonych grup miał być meldowany przez zwiad lotniczy konwój ON.214. Dwa dni później 10 grudnia o godzinie 24:00 osiągnięto pozycję w linii dozoru, która przypadała na kwadrat AK 2268. Dwunastego grudnia o 10:48 osiągnięto kolejną pozycję w linii dozoru(kwadrat marynarki AK 3245), natykając się na sztormowe warunki (orkan), które zmusiły Joachima Zandera do wydania rozkazu zanurzenia. Następnego dnia (kwadrat marynarki AK 3672) po wynurzeniu mającym miejsce o godzinie 03:12 stwierdzono, że pogoda uległa poprawie. Czternastego grudnia o 04:00 osiągnięto kolejną pozycję w linii dozoru, przypadającą na kwadrat AK 3862. Piętnastego grudnia o 20:20 osiągnięto następną pozycję, przypadającą tym razem na kwadrat AK 3783, gdzie ponownie natknięto się na fatalne warunki pogodowe. W tym też czasie poszukiwany konwój o czym dowódcy obu grup nie wiedzieli na polecenie brytyjskiej admiralicji zmienił kurs i opłynął niebezpieczny rejon od południa. Siedemnastego grudnia o 21:41 na U 311 odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
?Dotychczasowe grupy CORONEL 1 i 2 rozwiązane.
U 364, U 972, U 981, U 744, U 741, i U 471 utworzą grupę SYLT, linia wyczekiwania do 19.12 od AK 3417 do AK 3733.
U 960, U 392, U 284, U 976, U 311 i U 629 utworzą grupę AMRUM, linia wyczekiwania od AK 2923 do AK 6285.
U 92, U 672, U 544, U 625, U 653 i U 421 utworzą grupę FÖHR, linia wyczekiwania od BD 3219 do BD 3599.?.
Głównym celem w/w grup w najbliższych dniach miały być kolejne nieprzyjacielskie konwoje, które jednak minęły niebezpieczny rejon niezauważone i tak: HX.270 osłaniany przez grupę eskortową C1 z lotniskowcem eskortowym HMS Tracker w składzie w dniach 20-22.12 opłynął grupę Föhr od południa, ON.216 i ONS.25 w dniach 22-23.12 przepłynęły pomiędzy grupami Föhr i Amrum oraz konwój MKS.33/SL.142, który podobnie jak HX.270 opłynął grupę Föhr od południa. Wracając do U 311 to w dniu 19 grudnia o 21:10 osiągnął on swoją pozycję w linii wyczekiwania, która przypadała na kwadrat AK 6258. Dwa dni później 21 grudnia o 14:00 zajęto kolejną pozycję, przypadającą tym razem na kwadrat AL 7115. Dwudziestego drugiego grudnia na U 311 odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
?Grupy SYLT AMRUM i FÖHR utworzą grupę RÜGEN 1 ? 6.
U 311, U 92 i U 672 jako grupa RÜGEN 5,obsadzić do 24, godziny 10:00 linię dozoru od AK 299 do 9454. Wykorzystywać nadarzające się szanse do ataku ponieważ wobec mniejszej liczby U-Bootów będzie możliwe tylko krótkie przebywanie w strefie działań.?.
Głównym celem w/w zgrupowań miały być płynące do i z Wysp Brytyjskich nieprzyjacielskie konwoje. W dniu 24 grudnia o 20:44 osiągnięto pozycję w zgrupowaniu Rügen 5, przypadającą na kwadrat AL 9411. Cztery dni później 28 grudnia U 311 o godzinie 10:00 dotarł do kwadratu AL 8424 obsadzając zgodnie z rozkazem nową pozycję. Trzydziestego grudnia okręt Zandera został zmuszony do alarmowego zanurzenia przed nadlatującym dwusilnikowym samolotem. Piątego stycznia o godzinie 12:17 na U 311 odebrano depeszę BdU o następującej treści:
?Grupa RÜGEN 4 z U 302, U 846, U 311 obsadzi nową linię dozoru od AL 5427 do AL 5721.?.
Następnego dnia o godzinie 12:40 osiągnięto swoją pozycję w linii dozoru, która przypadała na kwadrat AL 5751. Siódmego stycznia odebrano polecenie dowództwa, nakazujące okrętom grupy 4 aby kontynuowały dalej patrol indywidualnie, prowadząc działania w wyznaczonych im obszarach, który w przypadku U 311 przypadał na kwadrat AL 9438. Szesnastego stycznia przebywający aktualnie w kwadracie AL 9286 okręt Zandera został zmuszony do alarmowego zanurzenia przed nadlatującym samolotem. Dwa dni później 18 stycznia na U 311 odebrano meldunek o kontakcie o godzinie 18:00 poprzedniego dnia samolotu dalekiego zwiadu z nieprzyjacielskim konwojem, którym był OS.65.KMS.39, osłaniany przez jednostki grupy eskortowej B3, w stronę którego przypuszczalnej pozycji się skierowano. Następnego dnia w związku z brakiem jakiegokolwiek kontaktu oraz niskim poziomem paliwa wynoszącym tylko 16m3 Joachim Zander podjął decyzję o rozpoczęciu marszu powrotnego o czym powiadomił dowództwo. W dniu 20 stycznia odebrano pochodzącą z FdU West depeszę o następującej treści:
?Port docelowy dla Zandera do La Pallice.?.
Zgodnie z pierwotnymi rozkazami portem docelowym dla U 311 miał być Brest, w związku z czym Joachim Zander skierował się w jego stronę mając ilość paliwa wystarczającą na dotarcie do niego. Po odebraniu w/w depeszy dowódca U 311 podjął decyzję o niezastosowaniu się do zawartych w niej rozkazów ze względu na większy dystans jaki dzielił jego okręt od La Pallice oraz na niski poziom paliwa wynoszący w tym momencie 12,5m3, który nie gwarantował mu dotarcia tam o własnych siłach, o czym powiadomił dowództwo. Sześć dni później 26 stycznia o godzinie 07:00 w punkcie Pt.345 doszło do spotkania U 311 z eskortą złożoną z dwóch dozorowców, w towarzystwie której o godzinie 10:10 wpłynięto do Brestu, kończąc trwający dziewięć tygodni patrol (63 dni). Podczas jego trwania przepłynięto 4.893,2 mili morskiej na i 1.605,2 mili morskiej pod powierzchnią.

Patrol 2 (07.03.1944 - 22.04.1944)
07.03. U 311 pod dowództwem Joachima Zandera wypłynął z Brestu, by zgodnie z otrzymanym rozkazem zaatakować nieprzyjacielską żeglugę na Północnym Atlantyku. Ze względu na defekt następnego dnia U 311 powrócił z powrotem do bazy, którą ponownie opuścił w dniu 9 marca razem z U 629. Dwunastego marca (kwadrat marynarki BF 4585) płynące na powierzchni U 311 i U 629 zostały o godzinie 01:10 wykryte przez należący do 58 Sqn RAF bombowiec Halifax. Widząc zbliżającego się napastnika obaj dowódcy podjęli decyzję o pozostaniu na powierzchni i odparciu ataku przy pomocy posiadanej artylerii przeciwlotniczej. Pierwszy atak wrogiej maszyny został skutecznie powstrzymany celnym ogniem ale niezrażona tym załoga brytyjskiego Halifaxa przystąpiła do drugiego, w trakcie którego zrzuciła cztery bomby głębinowe, które obramowały i uszkodziły U 629. W wyniku skutecznego ognia prowadzonego przez obie jednostki napastnik w trakcie ataku jak i zaraz po nim otrzymał kilka trafień, które doprowadziły do jego zestrzelenia. Wkrótce potem Joachim Zander nadał do dowództwa meldunek o następującej treści:
?FuMB znakomity. Zbliżającą się maszynę śledzono na dystansie od 8000 do 1000 metrów. Bez FuMB istniało ryzyko zaskoczenia od strony rufy. Bugs ze względu na uszkodzenia od bomb lotniczych musi wracać do bazy.?.
W dniu 17 marca U 311 nawiązał kontakt z konwojem CU.17 ale wkrótce potem został od niego odpędzony przez okręty eskorty o czym Joachim Zander zameldował dowództwu wysyłając meldunek o następującej treści :
?12:00 odpędzony przez okręty eskorty.?.
Niezrażony tym niepowodzeniem dowódca U 311 kontynuował pościg za nieprzyjacielem, wykonując prawie godzinę później (kwadrat marynarki BE 2247) atak na płynący w towarzystwie niszczyciela frachtowiec. Dwadzieścia cztery minuty po wystrzeleniu torped zarejestrowano wybuch a nieco później odgłosy tonięcia. Wkrótce potem U 311 przez okres czterech godzin stał się celem polowania okrętów eskorty, które szczęśliwie przeczekał manewrując na głębokości A+20 (100 metrów). Jedynym dramatycznym momentem podczas tego polowania, był samoczynny start umieszczonej w wyrzutni nr V torpedy, której po kilkudziesięciu nerwowych sekundach udało się pozbyć. Następnego dnia o 12:50 (kwadrat marynarki AL 9775) Joachim Zander zaatakował ścigany konwój odpalając w kierunku kolumny statków salwę torped FAT, z których jedna trafiła i ciężko uszkodziła należący do amerykańskiego armatora Keystone Tankship Corp z Filadelfii tankowiec Seakay (10.342 ton), przewożący oprócz benzyny złożonych i umieszczonych w skrzyniach na pokładzie 14 myśliwców P-47 i P-51. Osiemnaście minut po trafieniu amerykańska jednostka przewróciła się do góry dnem przy czym część rufowa zachowała pływalność wystając pod kątem 45? nad powierzchnię wody i dopiero po trafieniu 45 pociskami wystrzelonymi przez okręty eskorty ostatecznie poszła na dno. Tego samego dnia na U 311 odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
?Grupa PREUSSEN z prędkością ekonomiczną obsadzić nowe rejony ataku, wszystkie w AL.:
U 255 1634 ? U 986 1589 ? U 672 1891 ? U 262 1942 ? U 358 4215 ? U 741 4416 ? U 311 4849 ? U 437 7781. U 962 AK 6913 ? U 653 BD 3198 ? U 267 BD 3659 ? U 92 BD 3891 ? U 603 BD 6695.?.
Następnego dnia Joachim Zander nadał do dowództwa meldunek z przebiegu ostatniego ataku na konwój CU 13 o następującej treści:
?11:08, AL 9775, wystrzelono 2 FAT do parowca w eskorcie trzech niszczycieli. Trafienie po 73 sekundach, zarejestrowano silną eksplozję i dźwięki tonięcia.?.
Dwudziestego drugiego marca na U 311 odebrano depeszę BdU o następującej treści:
?Grupa PREUSSEN rozwiązana. U 962 i U 311 obsadzić kwadraty AKL 71, 74 i 77. Wszystkie okręty mają swobodę manewrów wewnątrz własnych stref. Punkt spotkania w celu odebrania ?Postępowania z nowym szyfrem? dnia 31.03 w AL. 9147. U 311 i U 358.?.
Miesiąc później operujący indywidualnie okręt Joachima Zandera został wykryty i zatopiony na zachód od wybrzeży Irlandii (kwadrat marynarki AL 9493) przez należące do 9 Grupy Wsparcia kanadyjskie fregaty HMCS Matane i HMCS Swansea. Cała załoga U 311 zginęła.

Uwagi:
a.) Według poprzedniej wersji losów U 311 w dniu 24 kwietnia padł on ofiarą ataku kanadyjskiego samolotu Sunderland należącego do 423 Sqn RCAF. W rzeczywistości kanadyjska maszyna zaatakowała i poważnie uszkodziła U 672 .

Członkowie załogi U-311 polegli w dniu 22.04.1944 (W kolejności alfabetycznej):
1.) Altmeyer Konrad (MtrGfr)
2.) Andreas Heinz (BtsMt.A)
3.) Andree Kurt (MtrOGfr)
4.) Bauer Karl-Heinz (MtrOGfr.A)
5.) Blossei Heinz-Edgar-Oskar (MechGfr)
6.) Brandl Karl (MtrOGfr)
7.) Brodowski Herbert (MtrOGfr)
8.) Brücher Erich (MaschMt)
9.) Bücking Rudi (MtrOGfr)
10.) Drechsel Herbert (FkOGfr)
11.) Duwe Werner (MaschMt)
12.) Erler Horst (OFkMt)
13.) Färber Johannes (MechMt)
14.) Fiola Rudolf (FkMt.A)
15.) Fischer Alfred (MaschMt)
16.) Gäbel Emanuel (MtrOGfr.A)
17.) Gerkemeier Alfred (MechOGfr)
18.) Götz Hermann (OSanMt)
19.) Greve Volker (Lt.ing)
20.) Hübeler Hans-Joachim (MaschMt)
21.) Jais Max (MaschGfr)
22.) Kaufmann Rolf (Lt.z.S)
23.) Kessel Hans (MaschOGfr)
24.) Klug Edgar (OStrm)
25.) Köhler Otto (FkGfr)
26.) Kräer Horst (OBtsMt)
27.) Langer Walter (MtrOGfr)
28.) Lindmüller Wilhelm (BtsMt)
29.) Machalett Alfred (MtrOGfr)
30.) Meier Werner (MaschGfr)
31.) Meyer Hans (KpLt)
32.) Niedballa Manfred (Lt.z.S)
33.) Peters Heinrich (MaschOGfr)
34.) Pfaff Georg (MechOGfr)
35.) Pfeiffer Rudolf (MaschOGfr)
36.) Plackner Kurt (MaschOGfr)
37.) Preis Alfred (MaschMt)
38.) Rauch Martin (OMaschMt)
39.) Rehak Johann (MtrOGfr)
40.) Rinke Manfred (OMasch)
41.) Robitzsch Kurt (MaschGfr)
42.) Sablowski Helmut (MaschOGfr)
43.) Schaaf Julius (OMasch)
44.) Schmitt Hans (MaschOGfr)
45.) Schmucker Anton (MaschOGfr)
46.) Schönecker Johannes (MtrOGfr)
47.) Silberholz Alfred (MaschOGfr)
48.) Simon Albert (MaschGfr)
49.) Stromberg Heinz (FkOGfr)
50.) Wange Günter (MtrGfr)
51.) Zander Joachim (KpLt)

Bibliografia:
http://uboat.net
www.ubootwaffe.net
http://uboatarchive.net/
http://www.wlb-stuttgart.de/seekrieg/chronik.htm
http://www.u-boot-archiv.de/
http://www.u-historia.com/
http://www.scapaflow.com/u309.html - link na stronę o wraku U-309
Blair Clay ?Hitlera Wojna U-bootów? tom II
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die U-boot-Kommandanten tom 1
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Der U-Boot-Bau auf Deutschen Werften von 1935 bis 1945 tom 2
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Erfolge von September 1939 bis Mai 1945 tom 3
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Verluste von September 1939 bis Mai 1945 tom 4
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die Ritterkreuzträger der U-Boot-Waffe von 1939 bis Mai 1945 tom 5
Ritschel Herbert - Kurzfassung Kriegstagebücher Deutscher U-boote 1939 - 1945 Band 7 KTB U 301 - U 374
Rohwer Jürgen: Axis Submarine Successes 1939 - 1945
Trojca Waldemar - U-bootwaffe 1939-1945 cz. 1, 2, 3
Wynn Kenneth U-Boot-Operationen im Zweiten Weltkrieg Einsatzgeschichte U1-U510 tom 1

Witam
Zapraszam do zapoznania się z poprawioną i rozszerzoną historią operacyjną U 311.
Pozdrawiam Brodołak