U 473 Typ VIIC

Stocznia: Deutsche Werke AG Kiel
Numer zamówienia: 304
Zamówienie: 20.01.1941
Położenie stępki: 01.12.1941
Wodowanie: 17.04.1943
Wcielenie do służby: 16.06.1943
Numer pocztowy: M 52 367

Przebieg służby:
16.06.1943 – 31.12.1943 – 5 Flotylla U-bootów, Kiel (szkolenie załogi)
01.01.1944 – 06.05.1944 – 9 Flotylla U-bootów, Brest (służba frontowa)
06.05.1944 – Zatopiony na zachód południowy – zachód od wybrzeży Irlandii (pozycja 49.29N, 21.22W) bombami głębinowymi przez brytyjskie eskortowce HMS Starling, HMS Wren i HMS Wild Goose.

Dowódcy:
16.06.1943 – 06.05.1944 – KL Heinz Sternberg

Liczba patroli: 2

Zatopione/uszkodzone statki handlowe: 0/0

Zatopione/uznane za stracone/uszkodzone okręty wojenne: 0/1 (1.400 ton)/0

Zestrzelone/uszkodzone samoloty: 0/1
- 28.04.1944 – bombowiec Halifax MK II No HX152 należący do 58/M Sqn RAF (pilot F/L W. D. C. Erskine-Crum)

Okres służby U 473 przed rozpoczęciem wykonywania patroli bojowych:
17.06. – 18.06.1943 – Kiel – szkolenie załogi oraz próbne rejsy.
19.06. – 29.06.1943 – Kiel – pobyt w stoczni Deutsche Werke w celu wymiany sterburtowej śruby.
02.07. – 04.07.1943 – Rønne/Bornholm – próby hydrofonów w ramach UAG-Schall.
05.07. – 11.07.1943 – Swinemünde – szkolenie załogi w obsłudze broni przeciwlotniczej w ramach miejscowej Szkoły Obrony Przeciwlotniczej.
12.07. – 14.07.1943 – Danzig – próby okrętu w ramach miejscowego oddziału UAK.
15.07. – 16.07.1943 – Hela – szkolenie załogi w morzu w ramach miejscowego oddziału Agru-Front.
17.07.1943 – Danzig – pobyt w stoczni Holm w celu wymiany sterburtowej śruby.
18.07. – 08.08.1943 – Hela – c.d. szkolenia w morzu w ramach miejscowego oddziału Agru-Front.
09.08.1943 – na skutek nieszczęśliwego wypadku śmierć ponosi MaschGfr August Kappen (ur. 26.01.1924r.).
09.08.1943 – 14.08.1943 – Hela – przygotowanie do szkolenia z zakresu taktyki w ramach 20 Flotylli U-bootów.
15.08. – 01.09.1943 – Hela – c.d. szkolenia załogi w morzu w ramach miejscowego oddziału Agru-Front.
02.09. – 06.09.1943 – Gotenhafen – pobyt w miejscowej filii stoczni Deutsche Werke w celu przeprowadzenia naprawy zbiornika zanurzeniowego nr V.
07.09.1943 – Libau – szkolenie w strzelaniu torpedami w ramach 25 Flotylli U-bootów.
08.09. – 19.09.1943 – Libau – próby broni torpedowej w ramach miejscowego oddziału TEK.
21.09. – 01.10.1943 – Gotenhafen – szkolenie z zakresu taktyki w ramach 27 Flotylli U-bootów.
02.10. – 05.10.1943 – Libau – oczekiwanie na poprawę aury, która uniemożliwia przeprowadzenie ćwiczeń w strzelaniu torpedami.
07.10. – 17.11.1943 – Kiel – pobyt w stoczni Deutsche Werke, w celu przeprowadzenia przeglądu okrętu oraz prac konserwacyjnych.
18.11. – 20.11.1943 – Zatoka Neustädter – próby w ramach miejscowego oddziału NVK.
21.11. – 24.11.1943 – Hela – szkolenie załogi w morzu w ramach miejscowego oddziału Agru-Front.
25.11. – 27.11.1943 – Stolpmünde – próby nowych modeli detektorów (urządzenia pracujące na różnych zakresach fal – kodowa nazwa projektu Feldwache) w ramach miejscowego oddziału NEK.
28.11. – 01.12.1943 – Gotenhafen – pobyt w miejscowej filii stoczni Deutsche Werke w celu naprawy w/w detektorów.
02.12. – 12.12.1943 – Stolpmünde – c.d. prób w ramach miejscowego oddziału NEK.
13.12. – 16.12.1943 – Swinemünde – szkolenie załogi w obsłudze broni przeciwlotniczej w ramach miejscowej Szkoły Obrony Przeciwlotniczej.
17.12. – 21.12.1943 – Kiel – pobyt w stoczni Deutsche Werke w celu przeprowadzenia prac konserwacyjnych.
22.12. – 02.02.1944 – Zatoki Neustädter, Lübecker i Danziger – ciąg dalszy prób detektorów pod nadzorem miejscowych oddziałów NVK.
02.02.1944 – Zatoka Gdańska – godzina 12:48, kolizja z U 867 w wyniku której na U 473 na wysokości baku powstaje otwór o powierzchni 3 m3, uszkodzony zostaje wodoszczelny bak, zbiornik zanurzeniowy nr V, oraz wygięciu ulegają klapy wyrzutni torpedowych nr I ÷ IV.
02.02. – 18.02.1944 – Gotenhafen – pobyt w miejscowej filii stoczni Deutsche Werke w celu usunięcia w/w uszkodzeń.
29.02.1944 – Gotenhafen – modelowe ćwiczenia w odpalaniu torpedy z wyrzutni torpedowej (realizowane przy otwartej do połowy klapie jednej z wyrzutni torpedowych).
01.03.1944 – Danzig – pobyt w stoczni Holm w celu przeprowadzenia naprawy wyrzutni nr II.
05.03. – 18.03.1944 – Kiel – przygotowanie okrętu do służby frontowej.

19.03.1944 U 473 pod dowództwem Heinza Sternberga o godzinie 08:00 opuścił Kiel z poleceniem skierowania się po dalsze rozkazy do położonej na terytorium okupowanej Norwegii bazy w Bergen. O 09:25 na rucie 01 pieczę nad okrętem objął patrolowiec VS 156, który towarzyszył mu następnie aż do godziny 20:33 następnego dnia, kiedy to w punkcie Schw.19 rolę tę przejął od niego dozorowiec V 1612. Dwudziestego pierwszego marca w celu uzupełnienia zapasów paliwa o 11:30 zawinięto do bazy w Kristiansand, którą opuszczono jeszcze tego samego dnia o 18:30 w towarzystwie U 766 (Wilke) oraz w eskorcie trałowca M 411. Następnego dnia o 12:30 U 473 przybył do bazy w Bergen, w oparciu o którą w nadchodzących dniach na pobliskich wodach przeprowadzał intensywne ćwiczenia z zakresu obsadzania stanowisk bojowych oraz alarmowego zanurzenia.

Patrol 1 (27.03.1944 – 18.04.1944)
27.03. U 473 pod dowództwem Heinza Sternberga o godzinie 16:05 opuścił bazę w Bergen, kierując się na pobliską redę, gdzie następnie o 17:00 spotkał się z patrolowcem Unitas oraz U 740 (Stark), w towarzystwie których rozpoczął następnie marsz w stronę położonej na wysokości wyspy Hellisøy pozycji wyjściowej. Po jej osiągnięciu, co miało miejsce o 19:20 pożegnano się z załogą patrolowca Unitas, po czym rozpoczęto indywidualne przedzieranie się na otwarte przestrzenie Atlantyku. Zgodnie z otrzymanymi rozkazami głównym celem okrętu podczas jego pierwszego patrolu było zwalczanie nieprzyjacielskiej żeglugi na wodach Północnego Atlantyku. Trzydziestego pierwszego marca podczas marszu w zanurzeniu o 10:58 (kwadrat marynarki AF 4745) nad U 473 przepłynął nieprzyjacielski okręt wojenny, który zrzucił serię trzech bomb, które na szczęście spowodowały powstanie jedynie lekkich uszkodzeń. W celu zmylenia prześladowcy oraz uniknięcia kolejnych ataków na polecenie Sternberga odpalono pozoratory Bold. Szóstego kwietnia na okręcie Sternberga odebrano pochodzącą z BdU depeszę z rozkazami o następującej treści:
„Sternberg i Stark, pomimo wcześniejszych rozkazów jak najszybciej rozpocząć marsz powrotny do portów w zachodniej Francji. Marsz nawodny z jak najwyższą prędkością.”.
Osiemnastego kwietnia po nieobfitującym już w żadne znaczące wydarzenia rejsie o 05:50 w punkcie Pt. Leben U 473 spotkał się z wysłanymi mu na spotkanie trałowcami M 25, M 21 i M 10, w eskorcie których o 08:00 osiągnął bazę w Lorient. W trakcie dopiero co zakończonego a trwającego ponad trzy tygodnie patrolu (22 dni) okręt Sternberga przepłynął 2.243 mile morskie na i 714 mil morskich pod powierzchnią.

Patrol 2 (20.04.1944 – 06.05.1944)
20.04. U 473 pod dowództwem Heinza Sternberga opuścił bazę w Lorient, by zgodnie z otrzymanym rozkazem zwalczać nieprzyjacielską żeglugę w pobliżu Wysp Brytyjskich (poza tym pod kontrolą zaokrętowanych specjalistów, w trakcie trwania tego patrolu miały zostać przeprowadzone w warunkach bojowych testy detektorów o kodowej nazwie Feldwache, którymi były: >Pudel< – zakres pracy 0,35 m ÷ 0,80 m, >Bulldoge< - zakres pracy 0,80 ÷ 3,20 m, >Fliege< i >Flamingo<). Dwudziestego ósmego kwietnia idący na powierzchni U 473 o godzinie 03:27 (kwadrat marynarki BF 4456) wykryty został przez wyposażony w reflektor Leigha, należący do 58/M Sqn RAF brytyjski bombowiec Halifax MK II No HX152 (pilot F/L W. D. C. Erskine-Crum), który pomimo zarządzonego przez Sterberga alarmu przeciwlotniczego i postawionej zapory ogniowej wykonał atak, zrzucając serię na szczęście dla okrętu siedmiu niecelnych bomb głębinowych. Sprawca ataku nie wyszedł jednak z nalotu bez szwanku bowiem na skutek ognia przeciwlotniczego odniósł uszkodzenia jednego ze skrzydeł. Następnego dnia U 473 ponownie stal się celem ataku nieprzyjacielskiego samolotu, którym tym razem był należący do 304 Sqn RAF polski bombowiec Wellington No HF386 (pilor F/L Lesław Międzybrodzki), który o 02:15 (kwadrat marynarki BF 4749) pomimo postawionej zapory ogniowej zdołał zrzucić sześć bomb głębinowych, które tak jak i w poprzednim przypadku nie poczyniły żadnych szkód. Trzeciego maja przebywający aktualnie w kwadracie BE 5185 U 473 wszedł w kontakt wzrokowy ze zmierzającym w stronę Wysp Brytyjskich konwojem CU.22. W trakcie wychodzenia na dogodną do ataku pozycję idący w zanurzeniu okręt Sternberga wykryty został przez wchodzący w skład eskorty konwoju amerykańskich niszczyciel eskortowy USS Donnell (1.400 ton), który w trakcie przygotowywania się do przeprowadzenia ataku na zanurzony kontakt o 12:00 trafiony został w rufę przez wystrzeloną chwilę wcześniej z U 473 torpedę akustyczną T-V. Pomimo rozpoczętego wkrótce potem zaciętego kontrataku w wykonaniu pozostałych jednostek eskorty okręt Sternberga wymknął się prześladowcom i kontynuował dalej swój patrol. W tym czasie utrzymujący się wciąż na powierzchni, mający urwaną rufę niszczyciel, po uszczelnieniu wodoszczelnych grodzi został wzięty na hol najpierw przez niszczyciele USS Reeves i USS Hoppng a następnie przez przybyły holownik HMS Samsonia i doprowadzony do położonej w Szkocji zatoki Dunnstaffnage (na miejsce przybyto dnia 12 maja). Tam badająca okręt komisja ze względu na rozmiar odniesionych uszkodzeń uznała, że jego remont jest nieopłacalny i przeklasyfikowała go na okręt koszarowy noszący obok dawnej nazwy oznaczenie IX 182 (po zdobyciu Cherbourga IX-182 zostaje przeholowany do tamtejszego portu, gdzie dodatkowo oprócz funkcji jednostki koszarowej do lutego 1945 roku pełni też funkcję pływającej elektrowni. Po wojnie USS Donnell, który jeszcze w lutym 1945 roku powrócił na Wyspy Brytyjskie dnia 29 kwietnia 1946 roku zostaje sprzedany na złom). Wracając do U 473 to zaalarmowana jego atakiem brytyjska admiralicja skierowała w rejon jego działania 2 Grupę Wsparcia z lotniskowcem eskortowym HMS Tracker w składzie. Zaraz po odebraniu tego rozkazu dowodzący w/w grupą Cdr Walker oddelegował ze swojego składu do osłony zespołu holującego dwa eskortowce HMS Magpie i HMS Whimbrel, podczas gdy sam wraz z pozostałymi mu jednostkami kontynuował dalej marsz stronę miejsca ataku (ze względu na silny wiatr i fale na miejsce ataku przybyto dopiero po 48 godzinach). Wkrótce po osiągnięciu rejonu gdzie przebywał nieprzyjaciel do zespołu Walkera w formie wzmocnienia dołączyły dwie oddelegowane z 1 Grupy Wsparcia fregaty – HMS Bentley i HMS Gore. W późnych godzinach nocnych 5 maja na prowadzących poszukiwania okrętach uchwycono słabej jakości sygnał HF/DF pochodzący ze znajdującego się w odległości 30 mil morskich okrętu podwodnego. Umiejętnie prowadzona przez Walkera grupa około godziny 09:00 piątego maja przecięła kurs U 473 a jako pierwszy kontakt z nim uzyskał HMS Wild Goose, który na swym maszcie wywiesił symbolizującą kontakt z wrogiem czarną flagę. Wkrótce potem HMS Wild Goose wykonał swój pierwszy atak zrzucając serię 10 bomb głębinowych, które nie poczyniły jednak na okręcie Sternberga żadnych szkód. W tym czasie zgodnie z przyjętą procedurą Walker odesłał w bezpieczne miejsce w asyście obu przybyłych fregat wchodzący w skład jego grupy lotniskowiec, nie chcąc go narażać na możliwy atak wrogiego okrętu podwodnego. Kolejną jego decyzją miało być rozpoczęcie tzw. „ataku pełzającego” (polegał on na tym, że okręty płynęły z jednakową prędkością obok siebie zrzucając w równych odstępach czasu bomby głębinowe), w którym uczestniczyć miały – HMS Wild Goose, HMS Starling i HMS Wren. Do ataku tego jednak nie doszło i wkrótce potem w/w okręty przystąpiły do wykonywania jeden po drugim solowych ataków, podczas których oprócz wystrzelonych pocisków jeża, zrzuciły łącznie 345 sztuk bomb głębinowych (w przeliczeniu na poszczególne jednostki wyglądało to w następujący sposób: Wild Goose – 107 bomb, Starling – 124 bomby, Wren – 114 bomb). W tym czasie dowodzony przez Sternberga, przebywający na głębokości 200 metrów okręt umiejętnie unikał bomb, wypuszczając co jakiś czas pozoratory Bold. Sfrustrowany nieskutecznymi atakami Walker nie podał się i postanowił zaczekać na moment kiedy U 473 zmuszony będzie wyjść na powierzchnię w celu naładowania baterii i przewentylowania wnętrza. Moment ten nastąpił tuż po północy 6 maja, kiedy to na czatujących w pobliżu okrętach 2 Grupy Wsparcia zarejestrowano odgłosy wynurzającego się U-boota, który w momencie pojawienia się na powierzchni został oświetlony racami. Zdezorientowany nagłą jasnością Heinz Sternberg postanowił uciekać na powierzchni zarządzając całą naprzód oraz nakazując rozpoczęcie zygzakowania, które według niego miało utrudnić przeciwnikowi wstrzelenie się w cel. Pomimo zastosowania tego manewru HMS Wren jako pierwszy uzyskał trafienie w U 473, niszcząc mu stanowiska broni przeciwlotniczej. W rewanżu na polecenie Sterberga z wyrzutni rufowej w kierunku ścigających okręt jednostek wystrzelono torpedę akustyczną T-V, która minęła HMS Wren w odległości zaledwie trzech metrów. Wkrótce potem dwa trafienia w U 473 uzyskał HMS Sterling. W tej sytuacji Heinz Sternberg wiedząc, że ucieczka nie jest możliwa, nie chcąc tanio sprzedać swojej skóry postanowił walczyć do końca, nakazując przygotowanie do strzału dziobowych wyrzutni torpedowych. Zanim z jednak z jego ust padł rozkaz wystrzelenia torped został on śmiertelnie trafiony przez wystrzelony z karabinu maszynowego jednego z brytyjskich okrętów pocisk. Po śmierci dowódcy na pokładzie U 473 zapanował chwilowy chaos, opanowany szybko przez najstarszego stopniem, który wydał rozkaz opuszczenia i zatopienia okrętu. Wkrótce po zniknięciu U 473 pod powierzchnią brytyjskie jednostki przystąpiły do akcji ratunkowej podnosząc z wody 30 rozbitków. Pozostałych 20 zginęło na skutek ostrzału, hipotermii bądź utonęło.

Członkowie załogi U 473 wzięci do niewoli w dniu 06.05.1944 (w kolejności alfabetycznej):
Nazwisko, Imię Ranga Rok ur. Miejsce ur.
Gramms, Wilhelm OLt.ing. 19.05.1906 ?
Illig, Walter SanMt 05.01.1921 Neustadt/Weinstrasse
Salzmann, Erich OStrm ? ?
Trappen, Willi OMasch ? ?
Weigel, Hans ? ? ?

Członkowie załogi U 473 polegli w dniu 06.05.1943 (w kolejności alfabetycznej):
Nazwisko, Imię Ranga Rok ur. Miejsce ur.
Buddendieck, Albert MtrOGfr. 07.11.1923
Ceynowa, Bernhard MtrGfr. 12.01.1923
Eczko, Heinz MaschMt 13.09.1921
Faber, Werner OMaschMt. 06.03.1921
Godheim, Hubert MechGfr 03.01.1923
Hähnel, Werner MaschOGfr 10.05.1924
Heise, Alfred MaschGfr. 04.08.1924
Hiller, Manfred OMasch 28.04.1917
Kabelitz, Johannes OStrm 09.06.1913
Krebs, Josef Maat 06.06.1921
Mirenfeld, Josef FkGfr 30.09.1924
Muders, Werner MtrOGfr. 20.09.1923
Nitschke, Willi MaschMt 08.04.1923
Pflitsch, Werner MaschOGfr 08.05.1922
Schleffler, Hermann MtrGfr. 02.07.1924
Schlief, Adolf MtrGfr. 18.06.1923
Schmutzler, Walter MaschGfr. 16.08.1922
Schulte, Heinrich Lt.z.S. 13.03.1920
Schwiderke, Fritz MtrOGfr. 24.09.1923
Seipp, Walter FkGfr 02.02.1924
Sperlich, Heinz MaschOGfr 14.11.1924
Sternberg, Heinz KpLt.01.02.43. 16.02.1917 Freiburg
Strohm, Karl Lt.z.S. 07.11.1921

Bibliografia:
http://uboat.net
www.ubootwaffe.net
http://uboatarchive.net/
http://www.wlb-stuttgart.de/seekrieg/chronik.htm
http://www.u-boot-archiv.de/
http://www.u-historia.com/
Blair Clay - Hitlera Wojna U-bootów tom I i II
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die U-boot-Kommandanten tom 1
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Der U-Boot-Bau auf Deutschen Werften von 1935 bis 1945 tom 2
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Erfolge von September 1939 bis Mai 1945 tom 3
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Verluste von September 1939 bis Mai 1945 tom 4
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die Ritterkreuzträger der U-Boot-Waffe von 1939 bis Mai 1945 tom 5
Ritschel Herbert - Kurzfassung Kriegstagebücher Deutscher U-boote 1939 - 1945 Band 9 KTB U 436 - U 500
Rohwer Jürgen: Axis Submarine Successes 1939 - 1945
Trojca Waldemar - U-bootwaffe 1939-1945 cz. 1, 2, 3
Wynn Kenneth U-Boot-Operationen im Zweiten Weltkrieg Einsatzgeschichte U1-U510 tom 1

Fajnie opracowany. Warto jeszcze nieco uściślić dwie rzeczy. Istniała różnica w metodach atakowania U-bootów opracowanych przez Walkera. To co powyżej jest opisane pod nazwą ataku "pełzającego" wygląda mi na trochę inną metodę - ataku "ławą" - gdy kilka okrętów podążających obok siebie rzuca na okręt podwodny bomby razem tak, by ograniczyć U-bootowi maksymalnie ewentualne pole na uniki. Atak z "podpełzaniem" był nieco inny w metodzie - kilka okrętów wysłanych przodem robiło "hałas" azdykami, podczas gdy jeden pozostawał z tyłu i zbliżał się do miejsca przebywania U-boota na minimalnej szybkości i bez "pingowania", ruszając z większą szybkością i rzucając bomby głębinowe na cel w ostatniej fazie.