1. Skip to Menu
  2. Skip to Content
  3. Skip to Footer>

U-438 Typ VIIC

Moderatorzy: Jatzoo, Brodołak

Posty: 1 • Strona 1 z 1

U-438 Typ VIIC

Postprzez Brodołak » 26.07.13, 06:19

U 438 Typ VIIC

Stocznia: F.Schichau Werft, Danzig
Numer zamówienia: 480
Zamówienie: 16.10.1939
Położenie stępki: 25.04.1940
Wodowanie: 06.09.1941
Wcielenie do służby: 22.11.1941
Numer pocztowy: M 42 302

Przebieg służby:
22.11.1941 – 31.07.1942 – 8 Flotylla U-bootów, Königsberg/Danzig (szkolenie załogi)
01.08.1942 – 06.05.1943 – 9 Flotylla U-bootów, Brest (służba frontowa)
06.05.1943 – Zatopiony na wodach Północnego Atlantyku na pn. – wsch. od wybrzeży Nowejfunlandii (przypuszczalna pozycja 52.00N, 45.10W) bombami głębinowymi przez eskortowiec HMS Pelican.

Dowódcy:
22.11.1941 – 29.03.1943 – KL Rudolf Franzius
30.03.1943 – 06.05.1943 – KK Heinrich Heinsohn

Liczba patroli:4

Zatopione/uszkodzone statki handlowe: 3 (12.045 ton)/1 (5.496 ton)

Zatopione/uszkodzone okręty wojenne: 0/0

Zestrzelone/uszkodzone samoloty: 0/0

Okres służby U 438 przed rozpoczęciem wykonywania patroli bojowych:
23.11. – 08.12.1941 – Danzig – próby okrętu w ramach UAG I.
12.12. – 15.12.1941 – Gotenhafen – próby broni torpedowej w ramach TEK.
18.12. – 19.12.1941 – Kiel – próby okrętu w ramach UAK.
21.12. – 22.12.1941 – Rønne/Bornholm – próby hydrofonów w ramach UAG-Schall.
23.12. – 31.12.1941 – Danzig – szkolenie indywidualne.
03.01. – 08.01.1942 – Danzig – szkolenie w morzu w ramach Agru-Front.
09.01. – 20.01.1942 - Memel – służba jako okręt szkolny w ramach 20 Flotylli U-bootów.
21.01. – 25.01.1942 – Danzig – c.d. szkolenia w morzu w ramach Agru-Front.
27.01. – 28.03.1942 – Königsberg – przeglądu okrętu oraz prace konserwacyjne realizowane przez stocznię Schichau Werft.
30.03. – 13.04.1942 – Pillau – szkolenie oraz próby sprawności mechanizmów okrętowych.
13.04. – 21.04.1942 – Pillau – szkolenie w strzelaniu torpedami w ramach 26 Flotylli U-bootów.
23.04. – 24.04.1942 – Danzig – prace remontowe realizowane przez stocznię Holm.
24.04. – 02.05.1942 – Danzig – ćwiczenia z zakresu taktyki w ramach 26 Flotylli U-bootów.
02.05.1942 – godzina 20:18 kolizja z także odbywającym ćwiczenia U 704 w wyniku której ten ostatni odnosi uszkodzenia dziobu natomiast na U 437 uszkodzone zostają bakburtowy ster głębokości oraz sterburtowy główny ster.
03.05. – 16.07.1942 – Danzig – prace naprawcze realizowane przez stocznię Holm.
17.07. – 18.07.1942 – Danzig – indywidualne szkolenie.
19.07. – 20.07.1942 – Rønne/Bornholm – próby hydrofonów w ramach UAG-Schall.
22.07. – 27.07.1942 – Kiel – przegląd okrętu i prace konserwacyjne.
28.07. – 31.07.1942 – Kiel-Wik – przygotowanie okrętu do wyjścia na pierwszy patrol.

Patrol 1 (01.08.1942 – 03.09.1942)
01.08. U 438 pod dowództwem Rudolfa Franziusa wraz z U 705 o godzinie 07:00 opuścił Kiel, by zgodnie z otrzymanymi rozkazami zwalczać nieprzyjacielską żeglugę na wodach Północnego Atlantyku. O 10:04 na rucie nr 15 doszło do spotkania obu jednostek z przerywaczem zagród minowych Spbr 132, w eskorcie którego skierowały się one następnie przez Wielki Bełt w stronę ruty nr 33a. Następnego dnia o 14:10 zawinięto do bazy w Kristiansand, którą po uprzednim uzupełnieniu zapasów paliwa, w towarzystwie U 705 oraz w eskorcie patrolowców GN 76, GN 37 oraz trawlera UJ 1702 opuszczono następnego dnia o 06:00. Wieczorem tego samego dnia o 20:55, po osiągnięciu kwadratu AN 3114 od zespołu odłączył się U 705, który skierował się w stronę Bergen. Piątego sierpnia na podążającym w stronę otwartych wód Północnego Atlantyku U 438 o godzinie 12:13 i 13:36 (kwadrat marynarki AF 8450 i 8452) dostrzeżono dwie dryfujące miny morskie, które następnie wyminięto w bezpiecznej odległości. Dwanaście minut po ostatnim kontakcie dostrzeżono kolejną minę, którą tym razem na polecenie dowódcy rozstrzelano. Jak się okazało nie był to ostatni kontakt z minami tego dnia bowiem do godziny 23:45 wykryto ich łącznie jeszcze sześć. Następnego dnia płynący na powierzchni U 438 o godzinie 08:43 (kwadrat marynarki AF 4836) został zmuszony do wykonania alarmowego zanurzenia przez nadlatujący dwusilnikowy samolot, który w wykonanym następnie ataku w ślad za nim zrzucił dwie bomby głębinowe, które na szczęście nie spowodowały żadnych szkód. Po odleceniu napastnika okręt Franziusa aż do godziny 12:46 pozostał pod wodą. Siódmego sierpnia miała miejsce podobna sytuacja, kiedy to o 06:47 w kwadracie AE 6681 musiano uciekać pod wodę przed nadlatującym samolotem, pozostając następnie pod powierzchnią do 08:30. Następnego dnia o 20:23 w kwadracie AE 8819 nawiązano kontakt wzrokowy z grupą trzech statków ale zanim wyprowadzono okręt na dogodną do ataku pozycję pojawiła się gęsta mgła skutecznie udaremniająca ten zamiar. Od dziewiątego sierpnia na polecenie dowództwa U 438 prowadził działania przeciwko składającemu się z 36 statków a osłanianemu przez Grupę Eskortową C1 konwojowi SC.94. Następnego dnia o 10:30 (kwadrat marynarki AL 2979) na poszukującym wroga okręcie Franziusa odebrano nadawane przez U 660 sygnały naprowadzające. Siedemnaście minut później z pomostu U 438 dostrzeżono poszukiwany konwój, w którego stronę niezwłocznie się skierowano schodząc o 11:38 w zanurzenie. O 12:21 (kwadrat marynarki AL 2913) w kierunku ocenianego na ca. 5.000 ton statku z wyrzutni nr I odpalono torpedę, która trafiła w cel. Ze względu na zbliżającą się korwetę nie możliwa była dalsza obserwacja celu i ustalenie jej ostatecznego losu. Storpedowaną jednostką okazał się być należący do greckiego armatora George N. Condylis z Andros frachtowiec Condylis (4.439 ton), który chwilę wcześniej otrzymał trafienie w przeciwną burtę torpedą wystrzeloną przez U 660 (łącznie jednostka ta odpaliła cztery torpedy które oprócz w/w statku trafiły dwa inne: Oregon i Empire Reindeer). W wyniku obu w/w trafień zbudowany w 1914 roku Condylis poszedł w na dno. Wracając do U 438, jak już wyżej wspomniano ze względu na wykrycie zbliżającej się korwety na polecenie Franziusa został on sprowadzony na głębokość A+0 (80 metrów). Wkrótce potem ze względu na wybuchające niebezpiecznie blisko bomby głębinowe umykający z prędkością mała naprzód okręt jeszcze dwukrotnie zmieniał głębokość zanurzenia, zatrzymując się ostatecznie na 190 metrach. Po odpłynięciu prześladowcy i wynurzeniu na peryskopową, podczas lustracji okolicy przez peryskop o 13:48 dostrzeżono zastopowany, oceniany na ca. 6000 ton statek nad którym zataczała kręgi łódź latająca. Dwie godziny później o 15:47 w kierunku dostrzeżonej jednostki, którą był uprzednio uszkodzony przez U 660, należący do brytyjskiego armatora Sir James German & Co Ltd z Cardiff frachtowiec Oregon (6.008 ton) oddano strzał dobijający, który pomimo trafienia nie posłał go na dno (statek osiadł głębiej rufą w wodzie). O 16:29 tym razem wyrzutni nr V oddano drugi strzał dobijający, po którym to trafieniu Oregon eksplodował i poszedł na dno. Dwie minuty po wystrzeleniu ostatniej torpedy w pobliżu okrętu detonowały dwie zrzucone przez nieprzyjacielski samolot bomby, które spowodowały nieszczelność instalacji poboru powietrza, przeciek w przedziale silników elektrycznych oraz uszkodzenie manometrów. Jakby tego było mało u marynarzy w centrali wystąpił skurcz żołądka spowodowany jako to Rudolf Franzius podejrzewał zatruciem oparami alkoholu metylowego. Po zapadnięciu zmroku o 21:10 U 438 z powrotem pojawił się na powierzchni rozpoczynając odejście z miejsca akcji na spokojniejsze wody w celu przeprowadzenia koniecznych napraw. Jedenastego sierpnia o 18:10 odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
U593, U 660, U 605, U 176, U 705, U 438, U 174, U 569, U 256, U 578, U 373 utworzyć grupę Lohs i obsadzić linię dozoru od AL 1955 do 8185.”.
Głównym celem w/w grupy był meldowany przez B-Dienst składający się 27 statków, osłaniany przez grupę eskortową A3 konwój SC.95. Dwunastego sierpnia o godzinie 11:25 obsadzono przypadającą na kwadrat AL 5464 pozycję w zgrupowaniu. Dwa dni później 14 sierpnia o 08:00 obsadzono nową pozycję, tym razem przypadającą na kwadrat AK 6329. Tego samego dnia na U 438 odebrano pochodzący z U 705 meldunek o kontakcie z wrogiem, w stronę którego niezwłocznie się skierowano. Meldowanym nieprzyjacielem był w/w oczekiwany konwój SC.95. Następnego dnia o godzinie 03:55 (kwadrat marynarki AL 4543) z pomostu poszukującego wroga okrętu Franziusa dostrzeżono najpierw rozbłyski pocisków świetlnych a wkrótce potem cienie dwóch niszczycieli. Dwadzieścia minut później pozostając cały czas na powierzchni pomyślnie wyminięto zbliżający się niszczyciel. O 05:00 (kwadrat marynarki AL 4421) odebrano pochodzący z U 256 meldunek o kontakcie z konwojem (był nim w/w SC.95). Podczas poszukiwań wroga o 08:50 w kwadracie AL 4421 dostrzeżono płynący podobnym kursem, przebywający w pobliżu U 174. Następnego dnia o 14:48 (kwadrat marynarki AL 4224) odebrano kolejny meldunek o kontakcie tym razem pochodzący z U 605 ale ponownie pomimo podjętych poszukiwań nie udało się uzyskać kontaktu z wrogiem. Tuż po północy dwudziestego trzeciego sierpnia na przebywającym aktualnie w kwadracie AK 3982 U 438 odebrano pochodzący z U 155 meldunek o kontakcie z konwojem, w stronę którego pozycji niezwłocznie się skierowano. Meldowanym nieprzyjacielem był składający się z 36 statków, eskortowany przez Grupę Eskortową B6 konwój ONS.122. Tego samego dnia w godzinach wieczornych o 21:25 (kwadrat marynarki AK 8698) w celu porównania namiarów na aktualną pozycję okrętu wymieniono się nimi z przebywającym w pobliżu U 596. Podobna sytuacja miała miejsce następnego dnia o 08:55 (kwadrat marynarki AK 8897) kiedy to wymieniono się namiarami z U 605. Ponad siedem godzin później o godzinie 16:03 w kwadracie BD 2187 U 438 nawiązał kontakt z poszukiwanym konwojem, pełniąc aż do zapadnięcia zmroku rolę okrętu kontaktowego. W mającym miejsce już 25 sierpnia o 01:21 (kwadrat marynarki BD 1667) ataku U 438 w stronę ocenianego na ca. 7.000 ton statku z wyrzutni nr I odpalił pojedynczą torpedę zauważając po jednej minucie i trzydziestu sekundach jej biegu trafienie w cel, który po trzech kolejnych minutach poszedł na dno. W rzeczywistości wystrzelona przez Rudolfa Franziusa torpeda chybiła celu którym był należący do brytyjskiego armatora J & J. Denholm Ltd z Glasgow frachtowiec Empire Breeze (7.457 ton), a zaobserwowana detonacja pochodziła od trafienia torpedą wystrzeloną w tym samym czasie przez przebywający w pobliżu U 176. O 02:01 w kierunku kolejnej ocenianej tym razem na ca. 6.000 ton jednostki z wyrzutni nr V odpalono torpedę, która trafiła w cel posyłając na dno należący do norweskiego armatora Skibs-A/S Trolla (Karl Torkildsen) z Trondheim frachtowiec Trolla (1.598 ton). Trzy minuty później w kierunku ocenianego na ca. 5.000 frachtowca z wyrzutni nr III odpalono trzecią torpedę, która podobnie jak pierwsza chybiła jednak celu. Planowane w następnych minutach kolejne ataki zostały udaremnione przez meldunki obsady dziobowego przedziału torpedowego o wykryciu defektów w wyrzutniach nr I i IV. O 07:10 podążający w oparach mgły za konwojem U 438 został znienacka ostrzelany przez okręt eskorty zidentyfikowany niszczyciel (w rzeczywistości była to norweska korweta HNoMS Eglantine), w ucieczce przed którym wykonał następnie alarmowe zanurzenie. Wkrótce potem po uzyskaniu silnego kontaktu norweska jednostka przystąpiła do polowania w trakcie którego zarówno podczas pierwszego jak i drugiego ataku na skutek defektu mechanizmu zrzutni bomb głębinowych zamiast planowanych na serię sześciu bomb głębinowych do wody do wody udało się jej zrzucić odpowiednio dwie i jedną bombę głębinową. O 07:26 szykująca się do powrotu do konwoju HNoMS Eglantine przeprowadziła trzeci atak zrzucając tym razem już pełną 5-o bombową serię, która spowodowała na znajdującym się w tym momencie na głębokości 180 metrów okręcie Franziusa powstanie silnego przecieku w części dziobowej, który doprowadził do powstania silnego przygłębienia na dziób a w konsekwencji do wydania rozkazu szasowania balastów i wynurzenia. Wkrótce po pojawieniu się na powierzchni korzystając z gęstej mgły U 438 rozpoczął oddalanie się z miejsca ataku. Oprócz w/w przecieku na skutek ostatniego ataku uszkodzeniu uległy oba sprzęgła, które podczas pracy zaczęły emitować intensywny hałas oraz zalane zostały silniki sterów głębokości, w wyniku czego doszło do ich częściowego uszkodzenia. Po bezskutecznych próbach usunięcia uszkodzeń o 20:19 na polecenie dowódcy rozpoczęto marsz w kierunku bazy w Breście. Drugiego września o 07:51 (kwadrat marynarki BF 5548) osiągnięto punkt Kern rozpoczynając marsz w kierunku następnego punktu – Lade. O 08:20 po stronie bakburty dostrzeżono także wracający do bazy U 256, który dziesięć minut później stał się obiektem ataku dwusilnikowego samolotu, w wyniku którego doznał ciężkich uszkodzeń. O 09:30 U 438 przejął z jego pokładu 30 członków załogi o czym powiadomiono dowództwo prosząc je jednocześnie o zapewnienie osłony z powietrza. Wkrótce potem otrzymano odpowiedź o następującej treści:
Z powodu pogody żadnego lotnictwa. Pozostać przy Loewe.”.
O 10:23 w związku z dużym zagrożeniem ze strony wrogiego lotnictwa oraz jednostek nawodnych schowano się pod wodą, gdzie przebywano do 18:00. Po wynurzeniu z pomostu okrętu Franziusa zaobserwowano moment przejęcia pod ochronę przez trzy trałowce uszkodzonego U 256. Następnego dnia o 02:48 w punkcie 346 doszło do spotkania U 438 z eskortą, w towarzystwie której o 09:59 osiągnął on bazę w Breście, kończąc trwający prawie pięć tygodni patrol (34 dni) W trakcie jego trwania przepłynięto 5.980,5 mili morskiej na i pod powierzchnią.

Patrol 2 (03.10.1942 – 19.11.1942)
03.10. U 438 pod dowództwem Rudolfa Franziusa wraz z U 660 o godzinie 17:45 opuścił Brest, by zgodnie z otrzymanymi rozkazami przedrzeć się przez cieśninę Gibraltarską na wody Morza Śródziemnego. O 18:00 podczas przeprowadzanego próbnego zanurzenia oraz trymowania okrętu wykryto defekt GHG, ze względu na który pół godziny później po wynurzeniu rozpoczęto marsz powrotny do bazy, gdzie przybyto o 20:50 trafiając na dok miejscowej stoczni. Trzy dni później 6 października o godzinie 18:00 w eskorcie przerywacza zagród minowych Spbr 6 oraz dozorowców V 726 i V 728 ponownie opuszczono Brest, kierując się w stronę punktu B.1. O 20:20 w punkcie 346 doszło do zmiany składu eskorty na dwa dozorowce V 711 i V 723, z którymi to U 438 rozpoczął następnie marsz rutą Kernbeiβer w stronę pozycji wyjściowej na wody Zatoki Biskajskiej. O 22:28 nastąpiło pożegnanie z eskortą. Ósmego października po dostrzeżeniu nadlatującego samolotu o 15:09 (kwadrat marynarki BF 7546) wykonano alarmowe zanurzenie pozostając następnie pod wodą do godziny 17:10. Tego samego dnia na U 438 doszło do awarii odbiornika FuMB, którego naprawy niezwłocznie się podjęto. Następnego dnia po bezskutecznych próbach usunięcia w/w defektu Rudolf Franzius postanowił przerwać wykonywanie dotychczasowego zadania o czym powiadomił dowództwo informując je dodatkowo o powodach, które nim kierowały. Wkrótce potem otrzymano odpowiedź nakazującą U 438 skierowanie się do kwadratu AK 93. Cztery dni później 13 października odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
Franzius, Senkel i Vogelsang dołączyć do grupy Panther i w tej kolejności przedłużyć jej linię dozoru w kierunku południowym.”.
Czternastego października o godzinie 21:00 U 438 osiągnął przypadającą na kwadrat AL 7275 wyznaczoną mu pozycję w zgrupowaniu. Dwa dni później 16 października o 10:17 na przebywającym aktualnie w kwadracie AL 7442 okręcie Franziusa odebrano pochodzący z U 704 meldunek o kontakcie o następującej treści:
Nieprzyjaciel AL 4799, kurs W, 12 węzłów.”.
Meldowanym nieprzyjacielem w stronę którego pozycji wkrótce potem się skierowano był składający się z 40 statków, eskortowany przez Grupę Eskortową C4 konwój ON.137. Wieczorem w trakcie poszukiwań wroga wymieniono się namiarami z przebywającym w pobliżu U 89. Następnego dnia ze względu na fatalne warunki atmosferyczne (wiatr o sile orkanu oraz intensywne opady gradu i deszczu) o 23:45 nie możliwym się stało odnalezienie ani konwoju ani meldowanych wcześniej przez U 381 samotnych jednostek. Dwudziestego października na U 438 odebrano pochodzącą z dowództwa depeszę o następującej treści:
Operacja konwojowa przerwana. Grupa Panther rozwiązana. Następujące okręty do godzin porannych 24 utworzą grupę Veilchen i obsadzą z prędkością marszową linię dozoru od AJ 8181 do BC 2279: U 71, U 438, U 84, U 89, U 704, U 381, U 658, U 402, U 571, U 454 i U 132.”.
W godzinach wieczornych następnego dnia o 20:15 w kwadracie BC 3299 przy pomocy lamp sygnałowych przeprowadzono rozmowę z napotkanym U 704. Trzy dni później 24 października o godzinie 05:20 osiągnięto przypadającą na kwadrat AJ 8323 pozycję w zgrupowaniu (jak zapisał w KTB okrętu jego dowódca panujące warunki pogodowe były nadal złe – wzburzone morze silny wiatr oraz mgły). Następnego dnia o 15:57 (kwadrat marynarki AJ 8157) przy pomocy lamp sygnałowych przeprowadzono krótką rozmowę z kolejnym napotkanym U-bootem – U 71. Półtorej godziny później o 17:30 uzyskano pierwszy od trzech dni namiar, dzięki któremu skorygowano wynoszący 14 mil błąd w dotychczasowej pozycji okrętu. Trzydziestego października o 02:30 osiągnięto nową pozycję w zgrupowaniu, która przypadała na kwadrat AJ 8447. Pierwszego listopada po dostrzeżeniu nadlatującej łodzi latającej o 14:31 (kwadrat marynarki AJ 8757) wykonano alarmowe zanurzenie, pozostając następnie pod wodą do 15:25. Półtorej godziny później o 16:57 na okręcie Franziusa odebrano pochodzący z U 381 meldunek o kontakcie z konwojem, którym był składający się z 42 statków, eskortowany przez Grupę Eskortową C4 oczekiwany konwój SC.107. Drugiego listopada o godzinie 01:02 (kwadrat marynarki AJ 8835) znajdujący się przed konwojem U 438 rozpoczął podejście w celu wykonania ataku. O 04:30 przygotowujący się do ataku na płynący na końcu konwoju statek okręt Franziusa został zmuszony do zmiany swoich planów przez jeden z okrętów eskorty. O 05:25 przebywający na pomoście podążającego za konwojem okrętu wachtowi zameldowali o dostrzeżeniu dwóch cieni z których jeden zidentyfikowano jako niszczyciel a drugi jako prawdopodobnie uszkodzony, należący do tropionego konwoju statek. O 06:06 w kierunku w/w jednostki handlowej, którą był uprzednio uszkodzony przez U 522, należący do brytyjskiego armatora J. & C. Harrison Ltd z Londynu frachtowiec Hartington (5.496 ton) z wyrzutni nr II wystrzelono torpedę, która trafiła w cel powodując jego zastopowanie. Ze względu na zbliżający się niszczyciel trafienia tego na U 438 jednak już nie zaobserwowano. Wracając to brytyjskiego frachtowca to po opuszczeniu go przez załogę, jego dryfujący kadłub tego samego dnia o godzinie 08:40 został posłany na dno torpedą, wystrzeloną przez kolejnego U-boota, którym był U 521. Trzeciego listopada poszukujący U 438 o 07:11 (kwadrat marynarki AJ 6859) w gęstej mgle wroga znienacka natknął się na konwój będąc w pewnym momencie zmuszonym do wykonania nagłego zwrotu w celu uniknięcia kolizji z dwoma frachtowcami. O 08:16 (kwadrat marynarki AJ 6856) w kierunku sylwetki statku zidentyfikowanego jako tankowiec odpalono dwie torpedy, które chybiły jednak celu (wg Rudolfa Franziusa pudło wynikało najprawdopodobniej z błędnej identyfikacji celu, którym mógł być dysponujący małym zanurzeniem eskortowiec). Czterdzieści minut później z wyrzutni nr II w kierunku cienia niezidentyfikowanej jednostki odpalono torpedę, która na skutek niezbyt dokładnego namiaru spudłowała. W godzinach wieczornych o 20:00 (kwadrat marynarki AJ 6636) wykonano alarmowe zanurzenie uciekając pod wodę przed dostrzeżonym w ostatniej chwili nadpływającym statkiem, którym najprawdopodobniej była jednostka ratownicza Stockport (komentarz dowódcy do całej tej sytuacji był następujący: „Wachta musiała chyba spać”). Godzinę później o 21:04 w kierunku w/w statku z wyrzutni nr V odpalono torpedę, która ze względu na swój defekt chybiła jednak celu. Po mającym miejsce o 22:06 wynurzeniu (kwadrat marynarki AJ 6399) na kursie 350 stopni dostrzeżono rozbłyski pocisków świetlnych w stronę których się skierowano. Prawie półtorej godziny później o 23:31 nawiązano kontakt z konwojem o którym zameldowano dowództwu (ponownie był nim SC.107). Czwartego listopada o godzinie 00:20 (kwadrat marynarki AK 4178) przebywający przed konwojem U 438 rozpoczął podejście w celu jego zaatakowania, w trakcie którego trwania o 03:50 został wykryty i odpędzony przez jednostki eskorty. Wkrótce po tym niepowodzeniu przystąpiono do śledzenia nieprzyjaciela, z którym to w szkwale deszczowym o 10:08 (kwadrat marynarki AK 4242) utracono kontakt. Następnego dnia o godzinie 10:28 i 11:22 (kwadrat marynarki AK 1838) dwukrotnie nawiązywano kontakt wzrokowy z nieprzyjacielskim niszczycielem, który według podejrzeń Rudolfa Franziusa musiał go namierzać. W południe na poszukującym wciąż wrogiego konwoju U 438 awarii uległy obie sprężarki. Ze względu na ten defekt oraz kiepską sytuację paliwową Rudolf Franzius przerwał operację konwojowa, po czym skierował się w stronę pomocniczego tankowca U 117. Cztery dni później 9 listopada o 19:33 w kwadracie BD 2865 doszło do spotkania z U 402, z którym to następnie rozpoczęto wspólne poszukiwania U 117. Następnego dnia w fatalnych warunkach pogodowych o 10:17 (kwadrat marynarki BD 2835) nawiązano kontakt wzrokowy z poszukiwanym tankowcem oraz z przebywającym w jego pobliżu U 381. Wieczorem tego samego dnia w związku z brakiem poprawy aury wraz z U 117 oraz U 624 i U 89 rozpoczęto marsz w stronę kwadratu BD 25. Dwunastego listopada o 10:37 (kwadrat marynarki BD 2568) U 438, który w międzyczasie utracił kontakt z U 117 ponownie go odzyskał, pobierając z niego pomiędzy 11:17 a 12:55 ca. 20 m3 paliwa. O 18:00 (kwadrat marynarki BD 2591) wraz z mającym problemy techniczne U 89 okręt Franziusa rozpoczął marsz powrotny do bazy. W trakcie jego trwania 13 listopada o 12:57 w kwadracie BD 3845 nawiązano kontakt wzrokowy najpierw z chmurą dymu a wkrótce potem z dużym, szybko płynącym i zygzakującym statkiem. Półtorej godziny później uzyskano kolejny kontakt tym razem z odległą o 12 mil morskich, płynącą z prędkością 16 - 18 węzłów dwu kominową jednostką. Ze względu na niedostateczną ilość paliwa oraz niezbyt dogodną pozycję zrezygnowano z pościgu za nieprzyjacielem. Szesnastego listopada o 13:00 (kwadrat BE 6458) U 438 oraz przebywający w jego pobliżu U 89 wykonały zanurzenie rozpoczynając trwający do 18:30 podwodny marsz na głębokości A-20 (60 metrów). Trzy dni później 19 listopada o godzinie 07:00 w punkcie 346 doszło do spotkania z dwoma należącymi do 7 Flotylli dozorowcami, w eskorcie których skierowano się w stronę punktu Bruno 1. Po jego osiągnięciu, co miało miejsce o 09:15 pieczę nad U 438 przejął przerywacz zagród minowych Spbr 7, w eskorcie którego o 12:30 zawinięto do Brestu, kończąc trwający prawie siedem tygodni patrol (47 dni). W trakcie jego trwania przepłynięto 7.454 mile morskie na i pod powierzchnią.

Patrol 3 (30.12.1942 – 16.02.1943)
30.12. U 438 pod dowództwem Rudolfa Franziusa o godzinie 15:15 opuścił Brest, by zgodnie z otrzymanym rozkazem zwalczać nieprzyjacielską żeglugę na Północnym Atlantyku. Podczas przeprowadzonego na zewnętrznej redzie trymowania okrętu wykryto nieszczelność wylotu spalin, w związku z którą z powrotem zawrócono do bazy. Następnego dnia po usunięciu defektu o 16:12 w eskorcie dozorowców ponownie opuszczono Brest, kierując się w stronę punktu 346. Pierwszego stycznia o 09:55 w kwadracie marynarki BF 5898 wykonano zanurzenie podczas którego trwania w momencie kiedy okręt znajdował się na głębokości A+40 (120 metrów) doszło do dwóch detonacji, po których to poprzez szyb doprowadzający powietrze do wnętrza okrętu poczęła dostawać się woda morska. Przyczyna obu detonacji pozostała dla Rudolfa Franziusa nieznana, bowiem choć przypominały one eksplozje bomb głębinowych w danej chwili nie utrzymano żadnego kontaktu akustycznego z jednostką nawodną. Następnego dnia wymagający napraw U 438 o godzinie 11:00 spotkał się w punkcie 346 z dwoma dozorowcami, w eskorcie których o 14:27 osiągnął bazę. W trakcie remontu ustalono, że przyczyną zarejestrowanych detonacji oraz przecieku było pękniecie na skutek ciśnienia szybu doprowadzającego powietrze. Tydzień później 9 stycznia po usunięciu defektu o 15:09 opuszczono Brest, rozpoczynając o 17:38 wraz z U 87 i U 558 oraz w eskorcie przerywacza zagród minowych marsz w stronę punktu B.1. Po jego osiągnięciu, co miało miejsce o 17:44 trzy jednostki zostały przejęte przez trzy dozorowce, w eskorcie których skierowały się następnie w stronę kwadratu BF 8218, gdzie dotarto o 20:13. Po pożegnaniu się eskortą U 438 wraz U 87 i U 558 już bez osłony rozpoczął marsz rutą Kernbeiβer w stronę pozycji wyjściowej na wody Zatoki Biskajskiej. Następnego dnia o 08:21 w kwadracie BF 5491 wykonano zanurzenie rozpoczynając podwodny marsz przez Biskaje. O 08:56 przeprowadzono próbne zanurzenie, w trakcie którego trwania po osiągnięciu głębokości zaledwie 30 metrów w jednym z przedziałów wykryto nieszczelność wyremontowanej dopiero co instalacji doprowadzającej powietrze. Mocno zirytowany tym faktem Rudolf Franzius postanowił jednak kontynuować dalej patrol, po drodze usuwając dostępnymi środkami wykryty defekt. Jedenastego stycznia na skutek rozbicia się o pomost dużej fali, przebywający na nim ObStrm Schicke doznał złamania kości ręki. Tego samego też dnia w godzinach wieczornych o 21:05 U 438 otrzymał polecenie dołączenia do operującej na południe do zgrupowania Falke grupy Habicht, której głównym celem w tym okresie był składający się z 25 statków, osłaniany przez Grupę Eskortową C2 konwój ON.160. Piętnastego stycznia o 09:54 odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
Nowa kolejność w grupie Habicht, od północy na południe: U 226, U 186, U 383, U 303, U 704, U 438, U 624, U 613, U 752. Pozycja musi być obsadzona do godziny 00:00 dnia 16 stycznia.”.
Następnego dnia o 14:00 (kwadrat marynarki AL 7218) na polecenie dowódcy przeprowadzono przegląd szybu doprowadzającego powietrze, podczas którego wykryto, że pomiędzy dwoma kołnierzami na odcinku ca. 24 cm brakuje uszczelnienia. Siedemnastego stycznia o godzinie 03:00 osiągnięto przypadającą na kwadrat AL 4736 wyznaczoną pozycję w zgrupowaniu. Dwa dni później 19 stycznia o 16:01 na U 438 odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
Grupy Falke i Habicht rozwiązane, okręty utworzą grupę Haudegen. W kolejności: U 414, U 268, U 182, U 525, U 69, U 201, U 606, U 607, U 226, U 186, U 383, U 303, U 438, U 624, U 704, U 613, U 752 dnia 22 stycznia godzina 13:00 przebywać w linii rozpoznania od AJ 3141 do AL 4691, kurs 210˚.”.
Głównym celem dla operującej na południowy – wschód od wybrzeży Grenlandii grupy były wszystkie pływające przez ten akwen konwoje. Dwudziestego drugiego stycznia o godzinie 03:40 obsadzono przypadającą na kwadrat AK 4259 wyznaczoną w rozkazach pozycję w zgrupowaniu. Cztery dni później 26 stycznia o 08:00 zgodnie z poleceniem dowództwa obsadzono nową pozycję w zgrupowaniu, tym razem przypadającą na kwadrat AJ 3879. Następnego dnia o 01:12 na przebywającym w kwadracie AJ 3855 U 438 odebrano pochodzący z U 266 meldunek o kontakcie o następującej treści:
Uzyskałem kontakt akustyczny w AJ 3439.”.
Meldowanym nieprzyjacielem w stronę którego pozycji niezwłocznie się skierowano był częściowo rozbity, składający się z 24 statków, osłaniany przez Grupę Eskortową A3 konwój HX.233. O 08:30 (kwadrat marynarki AJ 3296) poszukujący wroga okręt Franziusa został dostrzeżony przez przebywający w pobliżu U 303. Prawie dwie godziny później tym razem z pomostu U 438 na kursie 340˚ i 135˚ dostrzeżono dwa bratnie U-booty także poszukujące nieprzyjaciela. O 12:37 dostrzeżono kolejne dwa U-booty: jeden płynący kursem NO a drugi S. O 15:17 w kwadracie AJ 3566 przy pomocy lampy sygnałowej przeprowadzono rozmowę z napotkanym U 414. Dwudziestego ósmego stycznia w związku z brakiem jakiegokolwiek kontaktu z wrogiem o 04:00 zakończono operację przeciwko niemu, obierając następnie kurs 200˚. Drugiego lutego o 08:20 osiągnięto przypadającą na kwadrat AJ 9231 nową pozycję w linii wyczekiwania. Dwa dni później 4 lutego na przebywającym aktualnie w kwadracie AJ 9711 okręcie Franziusa odebrano dwa meldunki o kontaktach z nieprzyjacielem:
- o 11:29 o następującej treści: „Nieprzyjaciel w BD 1199. U 187.”.
- o 13:08 „Konwój w BD 1258, U 303.”.
Tego samego dnia odebrano też dotyczącą w/w meldunków depeszę dowództwa o następującej treści:
Konwój najprawdopodobniej zmierza w kierunku Murmańska. Atakować z bezwzględnością w celu odciążenia frontu wschodniego.”.
Wykrytym i meldowanym nieprzyjacielem był nie jak mylnie myślano w dowództwie płynący do Murmańska konwój tylko składający się z 61 statków kierujący się na druga stronę Atlantyku konwój SC.118. Piątego lutego na o godzinie 04:00 (kwadrat marynarki AK 7436) na U 438 doszło do defektu bakburtowego silnika diesla. Następnego dnia poszukujący wroga okręt Franziusa o 15:09 (kwadrat marynarki AK 6532) został zmuszony do alarmowego zanurzenia oraz czterdziestominutowego pobytu pod wodą przez nieprzyjacielski samolot. Jedenaście minut po wynurzeniu (kwadrat marynarki AK 6572) pomyślnie wyminięto dostrzeżony na kursie 100˚ nieprzyjacielski niszczyciel. O 18:00 w kwadracie AK 6585 uzyskano kontakt wzrokowy z nieprzyjacielskim konwojem, o którym zameldowano dowództwu. Czternaście minut później podążający za nieprzyjacielem U 438 został zmuszony do wykonania alarmowego zanurzenia i trwającego do 19:24 pobytu pod wodą przez dwa nadlatujące samoloty. O 22:40 (kwadrat marynarki AK 6682) ścigający na powierzchni konwój okręt Franziusa został wykryty przez nieprzyjacielski niszczyciel, który otworzył w jego kierunku ogień zmuszając go do wykonania alarmowego zanurzenia. O 22:56 w pobliżu znajdującego się na głębokości A+70 (150 metrów) okrętu detonowały bomby głębinowe powodując powstanie lekkich uszkodzeń. Po odpłynięciu prześladowcy i mającym miejsce o 02:11 siódmego lutego (kwadrat marynarki AK 6692) wynurzeniu U 438 ponownie rozpoczął jak się później okazało zakończony niepowodzeniem pościg za konwojem. Tuż po północy (godz. 00:10) ósmego lutego (kwadrat marynarki AL 0199) na płynącym na powierzchni okręcie Franziusa po stronie bakburty zaobserwowano atak nieprzyjacielskiego samolotu na przebywający w pobliżu bratni U-boot. Czterdzieści pięć minut później po dostrzeżeniu nadpływającego niszczyciela U 438 zmuszony był wykonać alarmowe zanurzenie. W trakcie pobytu na głębokości A+60 (140 metrów) w pobliżu okrętu detonowały trzy określone przez Franziusa jako ciężkie bomby głębinowe. Po odpłynięciu prześladowcy o 02:10 U 438 z powrotem pojawił się na powierzchni a niecałe dwie godziny później rozpoczął marsz powrotny do bazy. Trzynastego lutego po dostrzeżeniu o godzinie 04:58 (kwadrat marynarki BE 6326) snopu reflektora nadlatującego samolotu (brak kontaktu detektora) wykonano alarmowe zanurzenie pozostając następnie pod wodą przez niecałe pół godziny. Trzy dni później 16 lutego w punkcie B.1 U 438 spotkał się z eskortą, w towarzystwie której o 12:39 wpłynął do Brestu, kończąc trwający prawie siedem tygodni patrol (48 dni). W trakcie jego trwania przepłynięto 5.667,5 mili morskiej na i pod powierzchnią.

Tuż przed wyjściem na kolejny patrol ze względu na problemy zdrowotne obowiązki dowódcy zdał Rudolf Franzius przechodząc po półrocznym leczeniu na stanowisko sztabowe w 24 Flotylli U-Bootów. Jego następcą na U 438 został dowódca internowanego w Hiszpanii U 573 KL Heinrich Heinsohn.

Patrol 4 (29.03.1943 – 06.05.1943)
29.03. U 438 pod dowództwem Heinricha Heinsohna wraz z U 413 oraz w eskorcie przerywacza zagród minowych o godzinie 16:00 opuścił Brest, by zgodnie z otrzymanymi rozkazami zwalczać nieprzyjacielską żeglugę na wodach Północnego Atlantyku. Po osiągnięciu o 20:00 punktu B.1. pieczę nad oboma U-bootami przejęły dozorowce, w eskorcie których skierowały się one w stronę punktu 346. Po jego osiągnięciu co miało miejsce o 22:15 w związku z wykryciem wycieku paliwa zawrócono do bazy. Dwadzieścia minut później do wracającego U 438 dołączył mający niesprawny detektor Metox U 413. Następnego dnia o 09:15 oba okręty osiągnęły Brest. Trzydziestego pierwszego marca po usunięciu przyczyny wycieku wraz z U 117 o 17:15 ponownie wyruszono na patrol kierując się w stronę kwadratu BE 54. Piątego kwietnia po osiągnięciu w/w kwadratu przebywający w nim U 438 skutecznie odparł atak wrogiego samolotu zidentyfikowanego jako Wellington. Trzy dni później 8 kwietnia pomiędzy godziną 17:40 a 19:42 w kwadracie BD 3458 z podwodnego tankowca U 462 pobrano ca. 22 m3 paliwa. Dziesiątego kwietnia U 438 otrzymał z dowództwa polecenie dołączenia do zgrupowania Meise, które składając się łącznie z 7 U-bootów utworzyć miało linię dozoru od AK 7593 do BD 1617. Dwunastego kwietnia o godzinie 03:45 wymieniono się namiarami potrzebnymi do ustalenia aktualnej pozycji okrętu z przebywającym w pobliżu U 413. Następnego dnia o 16:23 odebrano depeszę BdU o następującej treści:
Jako nowa grupa Meise przebywają dnia 14.4. godzina 10:00 w linii dozoru od AJ 9777 przez BC 3579 do 3679: U 267, U 257, U 188, U 71, U 84, U 613, U 404, U 571, U 415, U 413, U 598, U 438, U 662, U 381, U 618, U 108, U 258, U 610.”.
Głównym celem w/w grupy w nadchodzących dniach był składający się z 38 statków, osłaniany przez Grupę Eskortową B5 konwój SC.126, który dzięki przechwyconym i odszyfrowanym depeszom Enigmy otrzymał polecenie zmiany trasy opływając niebezpieczny rejon nie wykryty przez żaden z U-bootów. Od 21 kwietnia kolejnym celem zgrupowania był meldowany przez B-Dienst, składający się z 42 statków, osłaniany przez Grupę Eskortową B4 konwój HX.234. W trakcie oczekiwania na niego na U 438 odebrano pochodzący z U 706 meldunek o kontakcie z wrogiem, którym był osłaniany przez 40 Grupę Eskortową inny konwój ONS.3. Podczas jego poszukiwań okręt Heinsohna nawiązał kontakt wzrokowy z następnym konwojem, którym był składający się 18 statków, osłaniany przez Grupę Eskortową B1 ON.178, za którym to następnie podążył nadając sygnały naprowadzające. W trakcie wykonywania tego zadania U 438 został wykryty i zmuszony do alarmowego zanurzenia przez okręty eskorty, które następnie przystąpiły do polowania na niego. Dwudziestego drugiego kwietnia w dowództwie odebrano pochodzący z okrętu Heinsohna meldunek o następującej treści:
AJ 4459 bomby głębinowe. Wyciek paliwa. Instalacja chłodzenia oleju bakburtowego silnika uszkodzona. Zdolny do marszu z prędkością 10 węzłów. Odchodzę.".
Następnego dnia odebrano pochodzącą z dowództwa depeszę o następującej treści:
Dnia 25 kwietnia, godzina 14:00 przebywają jako nowa grupa Specht: U 203, U 438, U 706, U 630, U 662, U 584, U 168, U 270, U 260, U 92, U 628, U 707, U 358, U 264, U 614, U 226, i U 125 w linii dozoru od AJ 6762 do AK 7791, kurs 40˚, przez około 150 mil morskich.”.
Tym razem głównym celem zgrupowania były konwoje ON.179 (51 statków, Grupa Eskortowa C2) i ONS.4 (32 statki, Grupa Eskortowa B4), które dzięki przechwyconym i odszyfrowanym depeszom Enigmy otrzymały polecenie opłynięcia zgrupowania od północy. Od 27 kwietnia grupa Specht, prowadziła działania przeciwko meldowanemu przez B-Dienst, składającemu się z 36 statków i osłanianemu przez Grupę Eskortową C4 konwojowi HX.235. Także i tym razem dzięki przechwyconym i odszyfrowanym depeszom Enigmy zmieniono trasę konwoju nakazując mu opłynąć niebezpieczny rejonu od południa. Jakby tego było mało jego eskorta dodatkowo została wzmocniona przez 6 Grupę Wsparcia z amerykańskim lotniskowcem eskortowym USS Bogue w składzie. Trzeciego maja na okręcie Heinsohna odebrano pochodzącą z BdU depeszę o następującej treści:
"Jako nowa grupa Fink w kolejności: U 438, U 630, U 662, U 584, U 168, U 514, U 270, U 260, U 732, U 628, U 707, U 358, U 264, U 226, U 125, U 378, U 192, U 648, U 533, U 531, U 954, U 413, U 381, U 231, U 552, U 209, U 650 i U 614 dnia 05.05. o 10:00 przebywać w linii dozoru od AJ 2758 do AK 4944. Oczekiwać rankiem idącego na południowy – zachód konwoju.”.
Spodziewanym konwojem był składający się z 31 statków SC.128. Czwartego maja okręty grupy Fink nawiązały kontakt wzrokowy z częściowo rozbitym przez sztorm, osłanianym przez Grupę Eskortową B7 konwojem ONS.5. W następnych dwóch dniach w dowództwie odebrano dwa pochodzące z U 438 meldunki o następujących treściach:
- 05.05. „AJ 6147 ostrzelany przez Catalinę, 4 bomby w odległości 15 metrów. Wielokrotnie atakowany. 40 cel rozbitych, poza tym małe szkody.”.
- 06.05. „02:47 – konwój według namiaru GHG znajduje się na kursie 290˚.”.
Tego samego dnia przebywający w pobliżu ONS.5 okręt Heinsohna (kwadrat marynarki AJ 8685) został wykryty a następnie zaatakowany przez należącą do 1 Grupy Wsparcia brytyjską kanonierkę HMS Pelican, w wyniku czego poszedł na dno wraz z całą załogą.

Członkowie załogi U 438 polegli w dniu 06.05.1943 (w kolejności alfabetycznej):
BARTSCH, GERHARD MASCHOGFR 15.05.1922
Baumann, Hans-Eberhard OLt.z.S. 14.11.1918
Baur, Hermann Maat. 13.03.1921
Berger, Hans-Paul-Hugo BtsMt.akt. 13.02.1921
Böksch, Arno MaschOGfr 05.08.1921
Cosmann, Rudolf ObGfr 14.12.1921
Dörfel, Helmut MaschGfr 13.04.1923
Eulenberg, Kurt-Arnold MechOGfr. 27.04.1918
Federau, Helmut ObMt. 08.06.1918
Fink, Franz-Johann-Paul ObGfr 31.10.1923
Frank, Günther BtsMt 14.12.1919
Hauschild, Werner OMasch 23.12.1914
Heinsohn, Heinrich KpLt.01.04.40. 12.02.1910
Hilger, Rolf Lt.z.S. 15.10.1920
Hofmann, Werner OMasch 31.03.1915
Hollederer, Johann Fähnr.z.S. 29.06.1923
Hungerge, Alfons MtrOGfr 16.11.1919
Jacobs, Josef Gfr. 05.09.1924
Kimmerswenger, Ernst MechOGfr 05.04.1923
Kiwitz, Karl MtrGfr 22.04.1922
Klostermann, Helmut MtrGfr 10.10.1924
Krauss, Gerdt Fähnr.z.S. 19.07.1923
Lampe, Ernst OLt.ing 15.07.1919
Litterst, Karl OGfr 24.10.1920
Lorenz, Kurt MaschGfr 02.10.1923
Menge, Fritz ObGfr 14.06.1920
Meyer, Ewald Gfr. 21.12.1924
Müller, Wilhelm(Willi) OMaschMt. 28.04.1917
Petzold, Richard MaschOGfr 14.05.1923
Pirnack, Gerhard Gfr. 29.10.1923
Potthoff, Horst ObMt. 22.10.1917
Querfurt, Fritz ObGfr 16.02.1919
Radleski, Robert Maat. 26.05.1919
Schuck, Josef Maat. 10.01.1919
Schulte, Emil ObGfr 03.06.1922
Sommer, Rudi-Kurt-Paul Gfr. 26.08.1924
Stary, Gerhard Mtr 21.06.1922
Steinicke, Bernhard Maat. 03.08.1920
Stüwe, Werner Maat. 25.12.1916
Sundelin, Karl-Paul-Ernst ObGfr 28.08.1922
Talaska, Werner Gfr. 26.03.1924
Wagner, Manfred Gfr. 05.02.1923
Weinelt, Friedrich ObGfr 03.11.1922
Weiss, Erwin StOStrm 03.11.1912
Wittbrock, Willi ObMt. 01.11.1917
Wolfel, Helmut ObGfr 03.05.1923
Wurzler, Willi ObGfr 18.07.1922
Zwerger, Johann ObGfr 07.05.1922

Bibliografia:
http://uboat.net
www.ubootwaffe.net
http://uboatarchive.net/
http://www.wlb-stuttgart.de/seekrieg/chronik.htm
http://www.u-boot-archiv.de/
http://www.u-historia.com/
Blair Clay - Hitlera Wojna U-bootów tom I i II
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die U-boot-Kommandanten tom 1
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Der U-Boot-Bau auf Deutschen Werften von 1935 bis 1945 tom 2
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Erfolge von September 1939 bis Mai 1945 tom 3
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Deutsche U-Boot-Verluste von September 1939 bis Mai 1945 tom 4
Busch Rainer/Röll Hans-Joachim: Der U-Boot-Krieg: Die Ritterkreuzträger der U-Boot-Waffe von 1939 bis Mai 1945 tom 5
Ritschel Herbert - Kurzfassung Kriegstagebücher Deutscher U-boote 1939 - 1945 Band 9 KTB U 436- U 500
Rohwer Jürgen: Axis Submarine Successes 1939 - 1945
Trojca Waldemar - U-bootwaffe 1939-1945 cz. 1, 2, 3
Wynn Kenneth U-Boot-Operationen im Zweiten Weltkrieg Einsatzgeschichte U1-U510 tom 1
Brodołak
Admiral
Admiral
Moderator Team
 
Tonaż: 1.770.000 BRT

Dołączył(a): 04.01.06, 13:36
Lokalizacja: Piastów

Posty: 1 • Strona 1 z 1

Powrót do Typ VII



Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 3 gości

cron