U 861 Typ IXD2

Stocznia: Deutsche Schiff- und Maschinenbau AG, (AG Weser) Bremen
Numer zamówienia: 1067
Zamówienie: 05.06.1941
Położenie stępki: 15.07.1942
Wodowanie: 29.04.1943
Wcielenie do służby: 02.09.1943
Numer pocztowy: M 54 873

Przebieg służby:
02.09.1943 - 31.03.1944 - 4 Flotylla U-bootów, Stettin(szkolenie załogi)
01.04.1944 - 30.09.1944 - 12 Flotylla U-bootów, Bordeaux (okręt bojowy)
01.10.1944 - 08.05.1945 - 33 Flotylla U-bootów, Flensburg (okręt bojowy)

Dowódcy:
02.09.1943 - 08.05.1945 - KL ~ KK Jürgen Oesten (KR)

Liczba patroli: 2

Zatopione/uszkodzone statki handlowe: 3 (20.311 ton)/1 (8.139 ton)

Zatopione/uszkodzone okręty wojenne: 1 (1.737)/0

Patrol 1 (20.04.1944 - 23.09.1944)
20.04. U 861 pod dowództwem Jurgena Oestena wypłynął z bazy w Kiel, by zgodnie z rozkazem dostarczyć do bazy w Penangu zaopatrzenie dla niemieckiej bazy oraz surowce strategiczne, dokumentację techniczną i modele uzbrojenia przeznaczone dla japońskich sił zbrojnych. Po drodze do Penangu okręt Jürgena Oestena miał zwalczać nieprzyjacielską żeglugę na Oceanie Atlantyckim i Indyjskim. Od początku lipca U 861 operował w pobliżu wybrzeża Brazylii. W dniu 20 lipca Jürgen Oesten zauważył należący do brazylijskiej marynarki stary frachtowiec Vital de Oliveira (1.737 ton) płynący w eskorcie okrętu patrolowego Javari (98 ton). Kiedy jednostka eskorty pozostawiła statek i udała się rejs powrotny do bazy U 861 podążył za nią wykonując kilkadziesiąt minut później bezskuteczny atak na nią. Po tym niepowodzeniu Jürgen Oesten powrócił na pozycje gdzie zostawił frachtowiec przewożący w tym rejsie brazylijskich żołnierzy i o godzinie 04:54 posłał go na dno w kwadracie marynarki GB 2154. Cztery dni później 24 lipca U 861 zatopił o godzinie 03:24 w kwadracie marynarki GA 6843, płynący samotnie amerykański frachtowiec typu Libert – William Gaston (7.177 ton). Kilka dni później Jürgen Oesten otrzymał polecenia udania się w pobliże Kapsztadu, aby atakować nieprzyjacielską żeglugę w tym rejonie. Rozkaz ten został nieco później zmieniony po uzyskaniu przez wywiad informacji o wzmożonym ruchu żeglugowym w Kanale Mozambickim. W dniu 20 sierpnia U 861 nawiązał kontakt z konwojem DN-68. w przeprowadzonym o godzinie 00:38 ataku Jürgen Oesten zatopił w kwadracie marynarki JA 1215 brytyjski frachtowiec Berwickshire (7.464 ton). W ponownym ataku na konwój, jaki miał miejsce kilka godzin później U 861 storpedował i uszkodził w kwadracie marynarki JA 1125 brytyjski zbiornikowiec Daronia (8.139 ton), który o własnych siłach dotarł do Durbanu. Dnia 2 września Jürgen Oesten, chcąc dać chwile wytchnienia swojej załodze wpłynął na wody bezludnego atolu Aldbara. W trakcie pobytu na jego wodach nad U 861 przeleciała Catalina, ale jej załoga nie dostrzegła U-boota. Trzy dni później Jürgen Oesten zatopił w kwadracie marynarki LJ 9243 grecki frachtowiec Ioannis Fafalios (5.670 ton). Po tym zatopieniu dowódca U 861 powiadomił BdU, że obrał kurs na bazę w Penangu. W odpowiedzi dowództwo nakazało mu spotkać się dniu 23 września z U 859 by razem pod ochroną japońskiego patrolowca zostać odprowadzonym do bazy. Dnia 23 września Jürgen Oesten spotkał się z patrolowcem japońskim i jeszcze tego samego dnia wpłynął do bazy w Penangu, kończąc trwający ponad dwadzieścia dwa tygodnie patrol.

01.11.1944 U 861 pod dowództwem Jurgena Oestena wypłynął z bazy w Penangu, by następnego dnia wpłynąć do bazy w Singapurze.

03.11.1944 U 861 pod dowództwem Jurgena Oestena wypłynął z bazy w Singapurze, by dwa dni później 5 listopada wpłynąć do bazy w Soerbaji.

Podczas pobytu w doku tamtejszej stoczni z U 861 wyładowano przywieziony Niemiec ładunek w zamian załadowując surowce strategiczne potrzebne dla przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy.

Patrol 2 (15.01.1945 - 19.04.1945)
15.01. U 861 pod dowództwem Jürgena Oestena wypłynął z bazy w Soerbaji, by zgodnie z rozkazem dostarczyć do Niemiec surowce strategiczne dla przemysłu zbrojeniowego. Po drodze Jürgen Oesten miał wolna rękę w atakowaniu nieprzyjacielskiej żeglugi. W trakcie rejsu około 900 mil morskich na południe od Madagaskaru U 861 spotkał się z U 510 na którego pokład przekazał 60 ton oleju napędowego. Na wysokości Kapsztadu na okręcie zepsuł się żyrokompas i dalszy kurs musiał być wyznaczony za pomocą kompasu magnetycznego. W środkowej części Atlantyku Jürgen Oesten podjął bezskuteczną pogoń za szybkim frachtowcem. W dniu 19.04. U 861 wpłynął do bazy w Trondheim, kończąc trwający ponad trzynaście i pół tygodnia patrol.

W dniu 8 maja 1945 U 861 skapitulował w bazie w Trondheim, skąd został pod koniec maja przebazowany do angielskiej bazy w Lisahally. W dniu 31 grudnia U 861 w ramach operacji Deadlight wypłynął z bazy w Lisahally na holu oceanicznego holownika Freedom. O godzinie 14:45 na holowniku doszło do awarii maszyn i dawny okręt Jürgena Oestena został zatopiony ogniem artylerii przez polski niszczyciel ORP Błyskawica (pozycja 55.25N, 07.15W).

Uwagi:
a.) W dniu 9 października 1943 roku zginął w Gotenhafen VerwMt Kurt Rocarek.

Bibliografia:
http://uboat.net
www.ubootwaffe.net
Blair Clay - Hitlera Wojna U-bootów tom I i II
Paterson Lawrence - Szare Wilki Hitlera
Trojca Waldemar - U-bootwaffe 1939-1945 cz. 3
Twardowski Marek - Operacja Deadlight MSiO 6/98