1. Skip to Menu
  2. Skip to Content
  3. Skip to Footer>

U-4708

Data utworzenia:
16.02.2003
Autor:
Robert N.

U4708 wodowano w stoczni Germania Werft w Kilonii w dniu 26.03.1945 za pomocą 350 tonowego dźwigu. Okręt należał do Typu XXIII, przeznaczonego do operacji w strefie przybrzeżnej. Te uzbrojone w 2 torpedy okręty o długości zaledwie 34,7 m posiadały załogę złożoną z 2 oficerów oraz 12 marynarzy. Nowatorski napęd, oparty na silnikach elektrycznych zapewniał okrętom ciche poruszanie się oraz prędkość podwodną 12,5 w., większą od nawodnej. Wraz z bliźniaczą jednostką U-4704, okręty zostały w trakcie budowy pokryte specjalną folią firmy Buna o grubości 4 mm, która miała utrudnić wykrycie okrętu przez alianckie eskortowce za pomocą ASDIC'u.

Testy powłok pochłaniających impulsy elektromagnetyczne prowadzono w Niemczech od 1940 roku. Różnego rodzaju testowane powłoki zbiorczo określano kryptonimem Alberich, a prowadzone próby wskazywały na wysoką skuteczność tego rodzaju pasywnej ochrony okrętu. Po pokonaniu problemów związanych z odklejaniem się powłok, w połowie 1944 r. podjęto decyzję o pokryciu Alberichem jednostek Typu XXIII; w Kilonii przygotowano w tym celu wydzieloną halę.

Na początku 1945 r. port w Kilonii był celem częstych nalotów alianckich. Okręty znajdujące się w porcie oraz ich załogi mogły znaleźć stosunkowo bezpieczne schronienie w znajdujących się tam bunkrach: Konrad oraz Kilian, należącym do stoczni Deutsche Werke (DWK), którego budowę rozpoczęto jeszcze w 1942 roku.

Wieczorem 9 kwietnia 1945 kierownictwo stoczni Germaniawerft zadecydowało wobec zagrożenia nalotami o skierowaniu odbywającego próby stoczniowe U-4708 do pobliskiego bunkra Kilian. Na okręcie znajdowało się 2 członków załogi oraz 6 pracowników stoczniowych. Dowodzący okrętem Oberleutnant zur See Dietrich Schultz oraz pozostała część załogi opuścili okręt po odbytym w ciągu dnia rejsie próbnym.


W nocy z 9 na 10 kwietnia celem nalotu RAF, w którym uczestniczyło 576 samolotów bombowych, stały się położone we wschodniej części portu urządzenia stoczni DWK. Atak trwający jedynie 25 minut: od godz. 22:29 do 22:54, przyniósł ogromne zniszczenia. Uszkodzone zostały okręty w bunkrze Konrad, w suchym doku I zniszczone zostały okręty U-1227 (Typ IXC/40) oraz U-2516 (Typ XXI). W czasie tego nalotu zatopiony został przebywający w Kilionii cięźki krążownik (Panzerschiff) Admiral Scheer, a poważnych uszkodzeń doznała inna duża jednostka nawodna Kriegsmarine: ciężki krążownik Admiral Hipper.

W trakcie nalotu w basenie 2 bunkra Kilian cumował także U-170 (Typ IXC/40). Na okręcie tym dokonywano koniecznych napraw peryskopu. Znajdujący się na pomoście bojowym marynarz zaobserwował wchodzący do bunkra U-4708. W czasie nalotu kapitan U-170 Oberleutnant zur See Gerold Hauber nakazał, wbrew wyrażnym rozkazom, opuszczenie posterunków wachtowych oraz przejście okrętu do stanu gotowości do zanurzenia. Na okręcie zamknięto luki oraz grodzie.

Bombowce, wyposażone w celowniki do precyzyjnego bombardowania, były uzbrojone w bomby powodujące powstanie wskutek detonacji ponad powierzchnią wody, fali uderzeniowej o wielkiej sile niszczącej. Jedna ze zrzuconych bomb wybuchła bezpośrednio przy prawej bramie bunkra. Przesuwna brama rozsypała się po uderzeniu fali powietrza wywołanej wybuchem, stalowe części wielotonowej konstrukcji uderzyły w rufę U-4708. Spadające elementy spowodowały powstanie wyrwy w kadłubie sztywnym okrętu za kioskiem, gdzie znajdowały się przewody czerpania powietrza do Diesla, oraz przecieku. Bunkier zalały spiętrzone ciśnieniem wybuchu masy wody, co było powodem śmierci marynarzy wachtowych innych przebywających w bunkrze okrętów jak również wartowników i obsługi wieży przeciwlotniczej przed bunkrem.

U-170 był jedynym okrętem, którego załoga nie poniosła strat. Rozkaz kapitana Haubera przyjęto pod pokładem początkowo z kpiącymi uśmiechami, jednak krótko po obsadzeniu stanowisk bojowych załoga poczuła gwałtowny wstrząs, który uznano za bezpośrednie trafienie w bunkier. Ogłuszeni marynarze obserwowali wskaźnik zanurzenia ? okręt wraz z załogą został 'wgnieciony' w dno basenu. Powoli wskaźnik manometru osiągnął ponownie pozycję neutralną 0 metrów. Na całym okręcie panowała przejmująca cisza, do chwili, kiedy na zewnątrz usłyszano niewyraźne wołanie o pomoc. Kapitan Hauber otworzył luk kiosku i wołanie o pomoc stało się wyraźnie słyszalne. Na rozkaz kapitana zapalono reflektory na pomoście i marynarze ujrzeli troje postaci w wodzie obok okrętu. Po prawej stronie, gdzie cumował wcześniej U-4708 było puste miejsce, na wprost brakowało bramy bunkra, a w głębi portu trwało ciągle bombardowanie.


U4708 został wyrzucony dziobem na pirs, woda wlewała się przez wyrwę w kadłubie. Okręty Typu XXIII ze względu na jednokadłubową konstrukcję i brak grodzi wodoszczelnych dawały swoim załogom małe szanse na przeżycie i ratunek w sytuacji awaryjnej. Okręt tonął z zakleszczonym lukiem kiosku, pociągając za sobą nieliczną załogę. Szóstka marynarzy szukała schronienia w okolicach włazu do centrali, dwóch członków załogi utonęło w maszynowni. Trzem osobom udało się przecisnąć przez wąski luk do centrali w kiosku i w pośpiechu zaczęli odblokowywać zakleszczony na skutek naprężeń konstrukcji kiosku luk wejściowy. Pozostała trojka napierała z dołu, ale w pomieszczeniu o średnicy 170 cm nie było wiele miejsca? Napierająca woda sięgała marynarzom do szyi, poduszka powietrzna zmniejszała się z każdym oddechem. Marynarze wściekle uderzali lewarem w luk. Kiedy udało się go w końcu odblokować, do kiosku wdarła się woda zalewając całkowicie centralę. Trzem osobom udało się wydostać na powierzchnię i zostały one wyłowione przez załogę U-170, jedna pozostała w centrali. Okręt jest do dzisiaj stalowym sarkofagiem dla pracowników stoczni Germaniawerft: Josepha Mutzbauera, Klausa Mumma, Heinricha Heesa i dwóch członków załogi: Maschinenmaata Erwina Knortza (22 lata) i Gefreitra Heinza Tillmana (20 lat), który został przeniesiony na U-4708 zaledwie kilka dni wcześniej (w niektórych publikacjach można znaleźć informację o 4 ofiarach: 2 pracownikach stoczni oraz 2 członkach załogi).

Zatopiony okręt przewrócił się na nierównym dnie na lewą burtę, opierając się kioskiem na rufie U-170. Główny inżynier U-170 Oblt.z.See Schmidt musiał następnego dnia dokonać inspekcji części podwodnej swojego okrętu, ponieważ podejrzewano uszkodzenia sterów głębokości. Przez kilkanaście dni U-170 spełniał w zbombardowanej stoczni rolę awaryjnej elektrowni, zanim został 27.04.1945 przebazowany do Horten w Norwegii.

Załoga U-4708 miała po utracie swojego okrętu objąć U-2323 (Typ XXIII). Okręt ten wszedł na minę 26.7.1944 w Zatoce Kilońskiej, koło Möltenort, i zatonął (2 ofiary śmiertelne). Po podniesieniu z dna w sierpniu 1944 okręt znajdował się w stoczni Germaniawerft, jednak prace na nim nie zostały zakończone. Ostatecznie załoga trafiła do brytyjskiej niewoli.

 

kilian1
Budowa schronu Kilian

 

kilian2
Schron Kilian

 

kilian3
Pozostałości po schronie Kilian




Na podstawie:
Block Peter H., Die Nacht der "Wölfe"
Trojca W., Die U-Bootwaffe cz. 2,4
Wetzel E., Das Drama im U-Boot-Bunker Kilian